Trong gần một thập kỷ nay, Trung Quốc đã kiêu hãnh về số lượng bằng sáng chế nội địa lớn nhất thế giới của mình. Nhưng điều này không có nghĩa là chúng có chất lượng xứng đáng.

Bất chấp số lượng khổng lồ hồ sơ nộp lên, phần lớn các bằng sáng chế này đã bị hủy vào năm thứ năm của chúng, khi những người giữ bằng sáng chế gặp khó khăn vì phải trả khoản phí tăng cao. Hơn nữa, đối với các bằng sáng chế về kiểu dáng công nghiệp (design patent), hơn 9 trên 10 bằng sáng chế đó bị hết hiệu lực – một con số gần như đối nghịch với Mỹ.

Khoảng 91% bằng sáng chế thiết kế Trung Quốc năm tuổi bị loại bỏ. Điều này có nghĩa là cứ 100 bằng sáng chế thiết kế được cấp phép thì 9 trong số đó được đóng phí để tiếp tục bảo hộ sáng chế từ năm thứ 5 trở đi.

Các bằng sáng chế "phát minh", đúng như tên gọi, dành cho những ý tưởng mới đại diện cho "những tiến triển đáng chú ý" trong tiến bộ công nghệ. Hạng mục này thể hiện thứ mà hầu hết mọi người hiểu về bằng sáng chế, một đột phá trong thiết kế, quy trình, hay ý tưởng. Nó chiếm chỉ 23% trong tổng số bằng sáng chế được đăng ký tại Trung Quốc vào năm ngoái.

Cũng như ở Mỹ, các bằng sáng chế loại này phải đối mặt với một con đường đầy chông gai kéo dài 18 tháng, trải qua nhiều đợt thử nghiệm và thăm dò, mới có thể được thông qua. Các ý tưởng thành công sẽ được bảo vệ trong vòng 20 năm.

Trong năm 2017, Trung Quốc đã cấp phép bảo hộ cho 1,8 triệu bản quyền sáng chế nhưng chỉ chưa đến 1/4 là các bản quyền về sáng tạo, có thể tạo ra những đột phá trong công nghệ, còn lại chủ yếu là các hạng mục có giáNgười phụ nữ đầu tiên được trao giải Nobel Vật lý trong 55 năm qua là ai?h đó, quy trình kiểm tra giám sát còn nhiều lỏng lẻo và phí duy trì bảo hộ bản quyền ngày càng tăng khiến tỷ lệ từ bỏ sở hữu bản quyền tại Trung Quốc hiện ở mức rất cao. 

Việc số lượng bản quyền sáng chế lớn không đi kèm chất lượng được coi là nguyên nhân khiến Trung Quốc vẫn còn phụ thuộc nhiều vào các nước khác về mặt ý tưởng sáng tạo.

Với danh mục đầu tư lớn nhất trong số bộ ba Trung Quốc (Bộ ba Trung Quốc là cụm từ chỉ cho ba ông lớn công nghệ tại quốc gia này, gồm: Baidu, Alibaba và Tencent), hiện nắm số bằng sáng chế nhiều gấp ba lần Facebook và gấp đôi Amazon, theo số liệu từ công ty Aistemos. Alibaba Group Holding Ltd. cũng đã vượt qua các công ty Mỹ.

Tuy nhiên, tỷ lệ duy trì bằng sáng chế thấp cho thấy Trung Quốc vẫn còn một chặng đường dài để đi cho đến khi nó trở thành quốc gia công nghệ tinh vi như mong muốn.

• Góc sáng chế: Những chiếc xe điện "made in Việt Nam" của những người thợ không chuyên

• Ứng dụng công nghệ mới phát hiện tranh giả trong tích tắc bằng smartphone

• Người phụ nữ đầu tiên được trao giải Nobel Vật lý trong 55 năm qua là ai?

Minh Vi