Chưa đủ căn cứ pháp lý để cưỡng chế

Theo đơn kêu cứu gửi đến cơ quan chức năng và báo chí, bà Nguyễn Hồng Minh, trú tại Số 02/8 Đông Tác, phường Đông Thọ, TP.Thanh Hóa (Bà Minh là thành viên của hộ gia đình ông Nguyễn Hồng Thước đang quản lý và sử dụng thửa đất thuộc thửa 488, tờ bản đồ số 01 tại số nhà 02/8 Đông Tác, phường Đông Thọ, thành phố Thanh Hóa), bày tỏ bức xúc trước Quyết định số 11441/QĐ-UBND ngày 25/12/2018 của UBND TP. Thanh Hóa về việc cưỡng chế thu hồi đất đối với thửa đất có nguồn gốc là của hộ gia đình Nguyễn Hồng Thước tại số nhà 02/8 Đông Tác, phường Đông Thọ, TP. Thanh Hóa để thực hiện dự án xây dựng mở rộng chùa Long Nhương tại phường Đông Thọ, TP Thanh Hóa.

Theo đơn phản ánh, ngày 02/1/2019, Ban giải phóng mặt bằng và tái định cư thành phố đã thực hiện niêm yết thông báo Quyết định số 11441/QĐ-UBND ngày 25/12/2018 của Chủ tịch UBND TP. Thanh Hóa về việc cưỡng chế thu hồi đất đối với thửa đất mà gia đình bà Minh đang quản lý sử dụng.

Liên quan đến vấn đề này, theo Bà Minh cho biết: "Gia đình hoàn toàn không đồng ý với Quyết định hành chính của Chủ tịch UBND TP.Thanh Hóa do quyết định được ban hành nhưng không có cơ sở pháp luật vững chắc, vi phạm nghiêm trọng về trình tự, thủ tục khi thực hiện bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và thu hồi đất, cụ thể như sau:

Căn cứ theo Điều 16 Luật Đất đai 2013 thì Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Đối chiếu với các trường hợp quy định tại Điều 61 và 62 Luật Đất đai thì dự án xây dựng mở rộng chùa Long Nhương không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất. Do đó, việc UBND thành phố Thanh Hóa ban hành quyết định thu hồi đất số 5308/QĐ-UBND ngày 01/7/2016 là không có căn cứ. Từ đó, tôi khẳng định việc Chủ tịch UBND thành phố Thanh Hóa ban hành Quyết định số 11441/QĐ-UBND ngày 25/12/2018 là không phù hợp với các quy định của pháp luật".

- Căn cứ theo Điều 32 Luật Đầu tư 2014 thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án sau đây:

“a) Dự án được Nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá, đấu thầu hoặc nhận chuyển nhượng; dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất”

Theo công văn số 11301/UBND-NN ngày 03/10/2016 của UBND tỉnh Thanh Hóa thì UBND thành phố Thanh hóa có trách nhiệm cân đối quỹ đất tại định cư và các nguồn kinh phí hợp pháp khác để hỗ trợ chùa Long Nhương thực hiện dự án xây dựng mở rộng chùa Long Nhương.

"Tôi được hiểu trong trường hợp này, dự án xây dựng mở rộng chùa Long Nhương thuộc dự án được Nhà nước giao đất không qua đấu giá, đấu thầu hoặc nhận chuyển nhượng và là dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất (chuyển từ đất ở sang đất cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng) nên phải được UBND cấp tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư thì mới phù hợp với các quy định của Luật đầu tư. Do đó việc Chủ tịch UBND thành phố Thanh Hóa ban hành quyết định 5224/UBND-NN ngày 03/10/2016 về việc chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng công trình tôn tạo chùa Long Nhương là hoàn toàn chưa phù hợp theo thẩm quyền, vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật về đầu tư công nên cần phải được thu hồi, hủy bỏ", bà Minh bức xúc.

Được biết, dự án xây dựng mở rộng chùa Long Nhương không phù hợp với quy hoạch đô thị của TP.Thanh Hóa. Nếu Chủ đầu tư muốn thực hiện dự án thì cần phải xin điều chỉnh bổ sung quy hoạch để đưa diện tích mà gia đình bà Minh đang sử dụng từ đất ở sang đất cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng. Tuy nhiên, gia đình bà Minh khẳng định rằng UBND thành phố Thanh Hóa chưa hề thực hiện thủ tục này do chưa bao giờ thực hiện một thủ tục căn bản đầu tiên của việc lập quy hoạch đó là lấy ý kiến cộng đồng dân cư về nhiệm vụ và đồ án quy hoạch theo quy định tại Điều 20 và Điều 21 Luật quy hoạch đô thị 2009. Nếu như quy hoạch đã không phù hợp thì việc UBND thành phố Thanh Hóa chấp thuận chủ trương đầu tư và ban hành quyết định thu hồi đất là hoàn toàn trái pháp luật.

Về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Công Hiếu, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng: Khoản 3, Điều 45 của Luật Đất đai 2013 quy định “Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất quy định tại khoản 3 Điều 62 của Luật này trước khi phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện”. Tuy nhiên, qua rà soát các danh mục dự án cần thu hồi đất quy định tại khoản 3 Điều 62 của Luật đất đai 2013, Tôi hoàn toàn không thấy có Dự án xây dựng mở rộng chùa Long Nhương. Vậy, UBND thành phố Thanh Hóa có đang làm trái pháp luật đất đai khi ban hành quyết định thu hồi đất và quyết định cưỡng chế thu hồi đất mà không có cơ sở pháp lý của Luật Đất đai 2013?

Theo quy định của Luật Đất đai 2013 thì “Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng phối hợp với UBND cấp xã nơi có đất thu hồi tổ chức lấy ý kiến về Phương án bồi thương, hỗ trợ, tái định cư theo hình thức tổ chức họp trực tiếp với người dân trong khu vực có đất thu hồi, đồng thời niêm yết công khai Phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư tại trụ sở UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi. Việc tổ chức lấy ý kiến phải được lập thành biên bản có xác nhận của đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã, đại diện những người có đất thu hồi.” Tuy nhiên, gia đình bà Minh khẳng định bản thân gia đình chưa được lấy ý kiến về phương án bồi thường và giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư đã được UBND TP. Thanh Hóa phê duyệt. Việc này, bà Minh khẳng định, Ban giải phóng mặt bằng và tái định cư thành phố đã vi phạm nghiêm trọng trình tự và thủ tục khi thực hiện thu hồi đất và bồi thường giải phóng mặt bằng nên việc thực hiện cưỡng chế thu hồi đất cũng hoàn toàn không có cơ sở phù hợp.

Theo Điều 71, Luật Đất Đai 2013 quy định rõ nguyên tắc và điều kiện thực hiện cưỡng chế thu hồi đất phải có điều kiện tiên quyết là Ban thực hiện cưỡng chế vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế.

"Tuy nhiên, cho đến nay gia đình tôi vẫn chưa hề được đối thoại trực tiếp với Chủ tịch UBND thành phố Thanh Hóa hoặc Ban thực hiện cưỡng chế liên quan đến việc thực hiện quyết định cưỡng chế", bà Minh cho biết thêm.

Cưỡng chế để mở rộng nhà chùa có phù hợp với quy định?

Tại văn bản số 557/UND-TP ngày 01/2/2019 của UBND TP.Thanh Hóa đã viện dẫn quy định tại khoản 3 Điều 62 Luật Đất đai 2013 như sau:

“3. Thực hiện các dự án do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh chấp thuận mà phải thu hồi đất bao gồm:

c) Dự án xây dựng công trình phục vụ sinh hoạt chung của cộng đồng dân cư; dự án tái định cư, nhà ở cho sinh viên, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ; xây dựng công trình của cơ sở tôn giáo; khu văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí phục vụ công cộng; chợ; nghĩa trang, nghĩa địa, nhà tang lễ, nhà hỏa táng”

- Khoản 3, Điều 45 của Luật Đất đai 2013 quy định “Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất quy định tại khoản 3 Điều 62 của Luật này trước khi phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện”.

Tuy nhiên, qua rà soát các danh mục dự án cần thu hồi đất quy định tại khoản 3 Điều 62 của Luật đất đai 2013 của HĐND tỉnh Thanh Hóa, hoàn toàn không có Dự án xây dựng mở rộng chùa Long Nhương. Như vậy, không có căn cứ để xác định dự án xây dựng và mở rộng chùa Long Nhương đã được HĐND tỉnh Thanh Hóa thông qua để thực hiện dự án mà phải thu hồi đất nên việc viện dẫn căn cứ tại khoản 3, Điều 62 Luật Đất đai 2013 của UBND thành phố Thanh Hóa là không phù hợp.

Về việc UBND TP.Thanh Hóa quyết định chủ trương đầu tư dự án xây dựng, mở rộng chùa Long Nhương không đúng thẩm quyền, theo Luật sư Nguyễn Công Hiếu nhận định: Căn cứ theo Điều 32 Luật Đầu tư 2014 thì UBND cấp tỉnh quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án sau đây:

“a) Dự án được Nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá, đấu thầu hoặc nhận chuyển nhượng; dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất”

Theo công văn số 11301/UBND-NN ngày 03/10/2016 của UBND tỉnh Thanh Hóa thì UBND thành phố Thanh hóa có trách nhiệm cân đối quỹ đất tại định cư và các nguồn kinh phí hợp pháp khác để hỗ trợ chùa Long Nhương thực hiện dự án xây dựng mở rộng chùa Long Nhương. Như vậy trong trường hợp này, dự án xây dựng mở rộng chùa Long Nhương thuộc dự án được Nhà nước giao đất không qua đấu giá, đấu thầu hoặc nhận chuyển nhượng và là dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất (chuyển từ đất ở sang đất cơ sở tôn giáo) nên phải được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư thì mới phù hợp với các quy định của Luật đầu tư.

Mặt khác, quá trình thực hiện dự án xây dựng và mở rộng chùa Long Nhương phát sinh vấn đề bồi thường, giải phóng mặt bằng có sử dụng đến quỹ đất tái định cư. Việc sử dụng quỹ đất tái định cư liên quan đến tài sản công, có liên quan đến Ngân sách nhà nước nên cần phải được UBND tỉnh phê duyệt. Đây là dự án được thực hiện bằng nguồn vốn xã hội hóa (do phật tử và nhân dân đóng góp) nhưng lại sử dụng đến ngân sách nhà nước để hỗ trợ là không phù hợp.

UBND thành phố Thanh Hóa trích dẫn văn bản số 3055/UBND- NN ngày 21/4/2014 về việc chấp thuận địa điểm đầu tư để cho rằng đây là căn cứ pháp lý thực hiện thu hồi đất của dự án là không đúng. Vì, văn bản này chỉ là cơ sở để thực hiện các thủ tục về đầu tư xây dựng công trình, hoàn toàn không đề cập đến việc chấp thuận thu hồi đất để thực hiện dự án của gia đình tôi hoặc quyết định các nội dung của dự án đầu tư (chấp thuận nhà đầu tư, tên dự án, quy mô, diện tích sử dụng đất, tổng vốn đầu tư, thời hạn hoạt động của dự án và tiến độ thực hiện án) Do vậy, đây cũng không phải là văn bản của UBND cấp tỉnh về việc phê duyệt chủ trương thực hiện dự án đầu tư theo quy định.

• Cận cảnh Dự án đường BT của Bitexco vẫn còn ngổn ngang, nhưng nhà thì đã bán gần hết!

• Chung cư cao cấp tại Hà Nội: Chất lượng tiêu chuẩn, vẫn “ngập” tầng 21?

• Cả nhà choáng váng khi nhận hóa đơn nước lên đến 23,6 triệu/tháng

Nhóm PVPL