Nguồn gốc và ý nghĩa Ngày quốc tế Lao động 1/5 trên thế giới

Trên thế giới, chủ nghĩa tư bản đã phát triển mạnh mẽ vào những năm của thập kỷ 80, thế kỷ XIX. Cùng với đó, lực lượng lao động đã ngày càng lớn mạnh ở Đức, Anh và Mỹ. Tuy nhiên chính sự phát triển của công nghiệp đã dẫn đến các tổ chức độc quyền. Chính vì vậy người lao động chịu nhiều sự bóc lộc giá trị thặng dư như bị giảm tiền lương, giảm phúc lợi xã hội, tăng giờ làm.

Vì vậy ngay sau khi thành lập Quốc tế I năm 1864, Mác coi việc rút ngắn thời gian lao động là nhiệm vụ đấu tranh của giai cấp vô sản. Vấn đề đấu tranh cho ngày làm việc 8 giờ được xem là nhiệm vụ trước mắt tại Đại hội I Quốc tế I họp tại Giơ-ne-vơ tháng 9/1866. Yêu sách này dần lan sang các nước khác. Phong trào đòi làm việc 8 giờ phát triển mạnh ở nước Mỹ đi đôi với sự nảy nở và phát triển phong trào Công đoàn.

Vì vậy vào năm 1868, luật ngày làm 8 giờ trong các cơ quan, xí nghiệp đã chính thức được ấn định tại Mỹ. Tháng 4/1884 tại thành phố công nghiệp lớn Chi-ca-go, Đại hội Liên đoàn lao động Mỹ thông qua Nghị quyết nêu rõ: từ ngày 1/5/1886, thời gian lao động trong một ngày làm việc của tất cả công nhân sẽ là 8 giờ. 

Cũng trong ngày này, công nhân toàn thành phố Chi-ca-go tiến hành bãi công, 40 nghìn người không đến nhà máy. Họ tổ chức mít tinh, biểu tình trên thành phố với biểu ngữ “Từ hôm nay không người thợ nào làm việc quá 8 giờ một ngày! Phải thực hiện 8 giờ làm việc, 8 giờ nghỉ ngơi, 8 giờ học tập”.

Cùng ngày đó, các Trung tâm công nghiệp ở nước Mỹ đã nổ ra 5.000 cuộc bãi công với 340 nghìn công nhân tham gia. Ở một số nơi như Niu-Oóc, Pi-Xbớc, Ban-ti-mo, Oa-sinh-tơn… có khoảng 12 vạn rưỡi công nhân giành được quyền làm việc 8 giờ một ngày.

Tuy nhiên đây cũng là ngày đẫm máu và vô cùng oanh liệt của giai cấp công nhân thế giới bởi tại nhiều thành phố, cảnh sát đã đàn áp các cuộc biểu tình, đặc biệt tại thành phố Chi ca go đã có hơn một trăm người chết, nhiều thủ lĩnh Công đoàn bị bắt và bị kết án tử hình.

Có thể nói, công nhân Chi ca go đã nêu cao tấm gương sáng chói, bất khuất kiên cường, đã gây chấn động lớn trong giai cấp công nhân thế giới. Vì vậy ngày 1/5 được coi là ngày biểu dương lực lượng của giai cấp công nhân, ngày đoàn kết quốc tế của những người lao động và trở thành ngày Quốc tế Lao động.

Ở các nước thuộc hệ thống tư bản chủ nghĩa, ngày 1/5 là ngày biểu dương cho lực lượng lao động, đấu tranh cho hòa bình, dân chủ, tiến bộ xã hội.

Nguồn gốc và ý nghĩa Ngày quốc tế Lao động 1/5 tại Việt Nam

Ở Việt Nam, giai cấp công nhân Việt Nam cũng lấy ngày 1/5 là ngày đoàn kết đấu tranh của mình sau khi Đảng cộng sản Đông Dương ra đời (1930). Đây cũng là lần đầu tiên giai cấp công nhân và nhân dân Việt Nam kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động.

Tại một số tỉnh như Sài Gòn, Hà Nội, Huế, Vinh, Nghệ An, Long Xuyên..., công nhân đã tung bay lá cờ đỏ búa liềm, truyền đơn cách mạng trong làn sóng biểu tình.

Đặc biệt tại các nhà máy xe lửa Tràng Thi, Nhà máy cưa, nhà máy diêm Bến Thuỷ, hàng nghìn thợ thuyền cùng sát cánh với nông dân ngoại thành đòi ngày làm việc 8 giờ, giảm sưu thuế. Bảo tàng cách mạng Việt Nam còn lưu giữ là cờ đỏ búa liềm có hàng chữ “Đảng Cộng Sản Việt Nam muôn năm” được treo trên nhà máy Bến Thủy.

Đặc biệt, vào ngày 1/5/1938, Đảng ta đã tổ chức cuộc mít tinh lớn bậc nhất trước cách mạng tháng Tám tại khu vực đấu xảo ở Hà Nội (Cung Văn hoá Lao động ngày nay) với 25.000 ngươì tham gia. Đại diện mọi tầng lớp thợ thuyền và lao động Hà Nội, đứng theo hàng ngũ chỉnh tề và hát quốc tế ca, hô vang các khẩu hiệu cách mạng, chống chiến tranh đế quốc. …

Vào ngày 2/9/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh quy định công nhân, lao động được hưởng lương trong ngày ngày nghỉ Quốc tế Lao động 1/5 hàng năm. Cũng từ đó, ngày 1/5 được coi là một trong những ngày lễ chính thức hàng năm của Nhà nước ta.

Ngày nay, ngày Quốc tế lao động là ngày hội của giai cấp công nhân và nhân dân lao động nước ta, ngày đoàn kết giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức trên thế giới trong cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

• 50 phát minh làm thay đổi thế giới
• Lịch sử ngày Sở hữu trí tuệ thế giới 26/4
• Phi thuyền Cassini mang sứ mệnh lịch sử gì?

PV(t/h)