Tôi ấn tượng cúc quỳ bởi đó là loài hoa sơn dã nhưng rất quyến rũ và đài cát. Có thể vì vậy mà trong lòng bao du khách như tôi khi bước chân đến xứ sở này đều có cảm giác thật lạ: Hoang sơ mà quyến rũ. Hùng vĩ mà gần gũi, thân thiện.

Đánh thức tiềm lực

Từ Sài Gòn chỉ cần ngồi xe đò vài giờ đồng hồ là ta đã đặt chân đến Tây Nguyên. Tây Nguyên là một vùng đất giàu tiềm năng về du lịch, thủy điện, phát triển cây công nghiệp dài ngày và khai thác khoáng sản. Trong mắt nhiều người, thì những dãy núi cao kỳ vĩ và rừng già đại ngàn của Tây Nguyên có sức thu hút mạnh mẽ.

Tôi bị hấp dẫn bởi vấn đề khác khi phát hiện ra một điều thú vị: Các con sông lớn nơi đây như Dakbla (Kon Tum), SêSan (Gia Lai), Serepok (DăkLăk), Đa Nhim (Lâm Đồng)… đều chảy chảy ngược về núi. Qua những con sông độc đáo này, du khách sẽ được chiêm ngưỡng nhiều ngôi nhà sàn, nhà rông có kiến trúc đẹp mắt thuộc bản làng của đồng bào các dân tộc Bahnar, Jơ rai, Ê Đê, Mạ…, để tìm về với cội nguồn và hương vị cuộc sống trong không gian thanh bình, yên ắng.

Tây Nguyên, một vùng đồi núi hùng vĩ, sở hữu biết bao điều kỳ bí, in đậm dấu ấn lịch sử của cuộc tổng tiến công thống nhất đất nước vào mùa xuân năm 1975, mà khởi đầu là chiến thắng Buôn Ma Thuột (10/3/1975). Địa danh Buôn Ma Thuột là tên của một buôn đồng bào Êđê Kpă. Vùng đất này vào cuối thế kỷ XIX chỉ có một buôn với khoảng 50 nhà dài. Mỗi nhà có từ 30-40 người do Tù trưởng Ama thuột cai quản nằm bên dòng suối Ea Tam.

Đến những năm đầu của thế kỷ XX, Buôn Ma Thuột không còn là một buôn đơn lẻ nữa, mà đã qui tụ phát triển thêm hàng chục buôn khác. Tuy nhiên, Buôn Ma Thuột vẫn còn là một buôn lớn, trung tâm của cả vùng lúc bấy giờ và do Tù trưởng Ama Thuột, một người có thế lực và uy tín cai quản. Tên gọi Buôn Ma Thuột cũng bắt nguồn từ đó. Buôn Ma Thuột tức là làng của Ama Y Thuột - làng của cha Y Thuột.

Ngày mới giải phóng, Tây Nguyên được xem là mảnh đất rừng thiêng nước độc. Cơ sở hạ tầng vốn đã yếu kém, lại bị tàn phá nặng nề bởi chiến tranh. Đời sống của bà con các bản làng hầu như bị cô lập, và sự giao lưu văn hóa, kinh tế cũng vì thế mà không thể phát triển. Ngay cả trung tâm của Tây Nguyên là thành phố Buôn Ma Thuột người ta lại gắn cho cụm từ “ Buồn muôn thuở/ Bụi mịt mù”.

Ai trở lại Tây Nguyên dù chỉ sau một thời gian ngắn, cũng cảm nhận được những đổi thay mạnh mẽ. Hệ thống quốc lộ qua Tây Nguyên nay đã được cải tạo, nâng cấp và nhựa hóa. Tại những khu trung tâm, nhà hàng, khách sạn, siêu thị, sàn giao dịch nông sản nối mạng với giá cả thế giới nhiều vô kể…

 Xe ô tô của chúng tôi êm lướt trên những nẻo đường cao nguyên, lên biên giới, tới buôn làng vùng sâu, len giữa những rừng cà phê, cao su xanh ngát đang chờ kỳ cho nhựa. Đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên đưa vào sử dụng nhiều năm qua, đã góp phần cho sự giao thông hàng hóa, phát triển kinh tế đất nước. Tại Gia Lai, quốc lộ 19 – con đường huyết mạch của tỉnh này uốn lượn qua những đồi chè, rừng cao su xanh thẳm. Từ thành phố Pleiku đến khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh gần 100 km mà chỉ mất hai giờ xe chạy.

Khu kinh tế này thuộc huyện biên giới Đức Cơ, có vị trí thuận lợi cho việc giao thương giữa Việt Nam với 6 tỉnh vùng Đông Bắc của Campuchia. Từ trạm Kiểm soát liên hợp đi qua Campuchia khoảng 1 cây số là đến khu vực dân Campuchia sinh sống, vì vậy việc đi lại giao thương buôn bán giữa Việt Nam và Campuchia rất thuận lợi. Trước đây, con đường 78 đi từ tỉnh Ratanakiri đến cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh dài 75km, đường đất đi lại rất khó khăn. Hiện nay, con đường này đã được rải nhựa, nối liền với đường 19 đến thành phố Pleiku và đến cảng biển Quy Nhơn tỉnh Bình Định rất thuận lợi.

Con đường lên khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Bờ Y - ngã ba biên giới - tỉnh Kon Tum láng nhựa, nhìn từ xa như dải lụa vắt qua núi. Tòa nhà làm việc của trạm kiểm soát liên hợp cửa khẩu khoát màu sơn tươi mới nổi bật giữa màu xanh của đại ngàn. Đường sá thuận lợi đã tạo điều kiện cho đồng bào phát triển sản xuất hàng hóa, tiêu thụ nhanh sản phẩm làm ra. Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Bờ Y có tổng diện tích 70.438ha, là khu kinh tế động lực, trung tâm trong tam giác phát triển 3 nước Việt Nam – Lào - Campuchia, được xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội hiện đại, phát triển thành đô thị loại II vùng biên giới gắn kết với hành lang kinh tế Đông - Tây của khu vực.

Khúc ca mùa xuân

Có thể nói Tây Nguyên là miền đất của thủy điện. Ngày đầu giải phóng, toàn vùng Tây Nguyên chỉ có một nhà máy thủy điện là Đa Nhim (Lâm Đồng) công suất 160 MW. Do vậy, tình trạng thiếu điện nơi đây cứ kéo dài mãi nhiều năm sau đó. Và,  cuối năm 1992 đã diễn ra lễ khởi công xây dựng Nhà máy thủy điện Ia Ly. Ia Ly bây giờ không chỉ là một nhà máy thủy điện với công suất 720 MW, cho sản lượng điện 3,68 tỷ KWh mỗi năm, mà khu vực nhà máy còn là địa chỉ du lịch lý tưởng.

Hiện nay, Tây nguyên có 11 nhà máy thủy điện lớn đang vận hành với tổng công suất hơn 5.000MW. Đó là chưa kể hơn 100 nhà máy thủy điện công suất dưới 220 MW. Ngoài chức năng phát điện, đem lại nguồn lợi về du lịch, các hồ chứa nước của các nhà máy thuỷ điện sẽ tăng dự trữ nước cho sản xuất nông nghiệp ở khu vực Tây Nguyên, giúp người dân cải tạo đất đai, cải thiện điều kiện canh tác trên vùng đất đai màu mỡ nhưng thường khô hạn này.

Theo số liệu chúng tôi có được, hiện nay 98% số xã ở Tây Nguyên có điện lưới quốc gia và 72% số hộ đồng bào các dân tộc sử dụng điện cho sản xuất và đời sống. Có điện rồi, buôn làng tỏa sáng, kinh tế tiến nhanh hơn và văn hóa dân tộc có nhiều điều kiện hơn để gìn giữ, bảo tồn và phát triển...

Tây Nguyên ngày trước dù đường sá còn xa xôi trắc trở, nhưng đã có sức hấp dẫn lạ lùng. Vua Bảo Đại đã lên tận nơi đây, xây dựng nhiều ngôi bịệt điện để nghỉ dưỡng và thưởng ngọan phong cảnh. Ngày nay, với tiềm năng và cơ sở hạ tằng được khai thông, đã và đang là đích đến của nhiều du khách trong và ngoài nước.

Ngoài miền đất hoa Đà Lạt đã đi vào lòng người từ thế kỷ trước, những năm gần đây du khách lại có dịp thưởng lãm thêm nhiều lễ hội và vùng đất mới của Tây Nguyên. Có lẽ ấn tượng nhất đối với du khách là lễ hội cồng chiêng và hội thi đua voi. Hội đua voi thường diễn ra vào mùa xuân. Cụ thể hơn là vào dịp tháng ba âm lịch, đó lá tháng đẹp nhất trong năm ở đây. Người Tây Nguyên thường ví von đó là "mùa con ong đi lấy mật, mùa con voi xuống sông uống nước, mùa em đi phát rẫy, làm nương,… ". Hội thi là dịp trổ tài của người huấn luyện - các nài voi - hậu duệ của những nhà săn bắt thuần dưỡng voi nổi tiếng tại các buôn làng Tây Nguyên.

Ngày nay, không còn cơ hội cho những người hùng của buôn làng trổ tài bắt voi về luyện dạy. Thay vào đó, tinh hoa của nghệ thuật thuần dưỡng voi đang được tiếp nối bằng những nỗ lực tạo nên các thế hệ voi nhà, vật nuôi đặc biệt gắn liền với lịch sử kinh tế và văn hóa của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên.

Một mùa hoa cúc quỳ nữa lại đến. Màu hoa vàng rực như bao trùm xứ sở hùng vĩ với nhiều dãy núi giăng ngang hình cánh cung. Cũng như bao lần khác, khó khăn lắm chúng tôi mới có thể rời Tây Nguyên đầy huyền bí và sắc màu thổ cẩm cám dỗ. Và cũng khó quên nụ cười của rất nhiều người Tây Nguyên, tuy không sung túc, nhưng vui vẻ và thân thiện trong những đêm “vít” rượu cần trong đếm lửa nhà sàn giữa đêm rừng lạnh giá.

• Không chỉ mang vinh quang cho tổ quốc, U23 Việt Nam còn giúp Hàn Quốc hưởng lợi ích phi thường

• Thưởng Tết 2018: Cá nhân được thưởng cao nhất 855 triệu, thấp nhất 20.000 đồng

• Top 3 mẫu xe lý tưởng cho giới trẻ năng động đáng mua nhất hiện nay

Huy Anh