Theo Kết luận Thanh tra số 208/KL-UBND, qua kiểm tra 49 hồ sơ CPXD giai đoạn từ tháng 1/2016 – 10/2017, UBND quận 1 xác định: Phòng QLĐT có nhiều thiếu sót trong việc tham mưu CPXD. Những sai phạm dễ dàng thấy rõ là nhiều công trình xây dựng cấp vượt hệ số sử dụng đất (HSSDĐ), sai chiều cao, vượt tầng, sai khoảng lùi, vượt mật độ xây dựng, thiếu báo cáo đánh giá tác động môi trường, thiếu thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy theo quy định.

Từ sự tố cáo của người dân

 Lâu nay việc sửa chữa nhà cửa của người dân ở quận 1 TPHCM gặp nhiều khó khăn, do vướng quy hoạch và nhiều thủ tục rườm rà. Tuy nhiên, khi nhìn thấy nhiều nhà cao tầng vô tư nâng tầng sai phép, nhiều nhà được tăng diện tích sàn trong “khu đất vàng” vẫn được cho qua…, nên họ nghi ngờ có một nhóm lợi ích nào đó phù phép trong việc cấp giấy phép xây dựng (GPXD) trên địa bàn quận 1.

Do vậy, cuối năm 2017, UBND quận 1 (TPHCM) đã nhận được đơn tố cáo đề cập đến những tiêu cực trong công tác CPXD của Phòng Quản lý đô thị (QLĐT) quận 1. Cụ thể là việc cấp hàng loạt GPXD sai thẩm quyền, sai quy hoạch theo Quyết định số 3457/QĐ-UBND của UBND TP.HCM về Quy chế quản lý không gian, kiến trúc cảnh quan đô thị khu trung tâm hiện hữu TP.HCM (Quy chế 930ha).                 

Nhằm chấn chỉnh thực trạng CPXD trên địa bàn và phòng chống tiêu cực nhũng nhiễu, theo kế hoạch thanh tra năm 2018 của UBND quận 1, UBND quận 1 đã lập đoàn thanh tra tình hình CPXD từ năm 2016-2017, kết quả cho thấy: Từ 2/1/2016 đến 31/10/2016, Phòng QLĐT đã tiếp nhận 1.822 hồ sơ, cấp 542 giấy phép và không cấp phép 1.280 hồ sơ. Từ 1/1/2017 đến 31/10/2017, tiếp nhận 1.584 hồ sơ, cấp 506 giấy phép, từ chối, ra văn bản hướng dẫn và không cấp phép 1.078 hồ sơ.

Kết quả kiểm tra 49 hồ sơ nổi lên nhiều sai phạm như cấp GPXD vượt thẩm quyền, tính toán sai số mét vuông sàn xây dựng dẫn đến tăng hệ số sử dụng đất (HSSDĐ), tăng số tầng, tăng chiều cao công trình; thời điểm cấp phép, hồ sơ chưa hoàn tất, còn thiếu cam kết bảo vệ môi trường, chưa có chứng nhận thẩm duyệt về PCCC…

Sai phạm tăng HSSDĐ

 Kết quả thanh tra chỉ ra hai trường hợp Phòng QLĐT tham mưu không đúng quy định về điều kiện ưu tiên tăng HSSDĐ. Đó là công trình số 41 Nam Kỳ Khởi Nghĩa tăng từ 4.0 lên 5.36 (tương đương hơn 195 m2 sàn) và công trình 157 Lê Thánh Tôn tăng từ 3.0 lên 3.77 (tương đương 58,67 m2 sàn). Theo đó, hai công trình khác được tăng HSSDĐ so với chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc là số 17 Nguyễn Trãi và 104/8 Mai Thị Lựu.

 Ngoài ra, Phòng QLĐT quận 1 cũng bị xác định tham mưu cấp GPXD công trình có tổng vốn đầu tư trên 15 tỷ đồng (không đúng quy định) tại số 33 Phùng Khắc Khoan. Theo kết luận thanh tra, Phòng QLĐT đã tham mưu không đúng quy định về điều kiện ưu tiên tăng HSSDĐ, như: Công trình tại số 41 Nam Kỳ Khởi Nghĩa tăng HSSDĐ từ 4.0 lên 5.36 (tăng gần 200m2 sàn xây dựng). Công trình số 157 Lê Thánh Tôn tăng HSSDĐ từ 3.0 lên 3.77 (tăng gần 60m2 sàn xây dựng). Bên cạnh đó, Phòng QLĐT còn đề xuất cấp GPXD tăng HSSDĐ so với chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc tại Quy chế 930 (Quy chế quản lý không gian, kiến trúc cảnh quan đô thị khu trung tâm hiện hữu) do UBND TPHCM ban hành. Cụ thể, công trình số 17 Nguyễn Trãi tăng HSSDĐ từ 4.0 lên 4.2 và công trình số 104/8 Mai Thị Lựu tăng HSSDĐ từ 3.0 lên 3.1.

Sai phạm về số tầng

 Kết luận thanh tra cũng xác định rằng, Phòng QLĐT đã đề xuất cấp GPXD nhiều công trình tăng số tầng không đúng quy định. Theo Quy chế 930, công trình số 18A/111/3 Nguyễn Thị Minh Khai chỉ được xây dựng 4 tầng nhưng Phòng QLĐT đã đề xuất cấp GPXD 5 tầng. Phòng QLĐT còn tham mưu cấp phép sửa chữa, cải tạo công trình biệt thự tại số 90/88A Nguyễn Đình Chiểu với quy mô: trệt, lầu 1,2, lầu 3 (tầng áp mái) và mái ngói phát sinh, tăng 1 tầng (lầu 3), trong khi văn bản của Sở Quy hoạch - Kiến trúc nêu rõ công trình trên chỉ được phép xây dựng quy mô 3 tầng (trệt, 2 lầu và mái ngói).

Hai công trình số 41 Nam Kỳ Khởi Nghĩa và số 175/10 +12 Phạm Ngũ Lão được Phòng QLĐT đề xuất cấp GPXD quy mô 7 tầng, “lố” 1 tầng so với quy định của thành phố. Đặc biệt, đối với công trình khách sạn/nhà ở kết hợp khách sạn số 9-11-13 Lưu Văn Lang, kết luận thanh tra xác định Phòng QLĐT đã đề xuất cấp GPXD quy mô 8 tầng, trong khi theo quy định của Luật Xây dựng và quyết định UBND TPHCM thì chỉ được xây dựng tối đa 7 tầng.

Không những thế, Phòng QLĐT còn tham mưu cấp GPXD khi hồ sơ chưa đảm bảo yêu cầu kỹ thuật xây dựng, chưa đầy đủ  giấy tờ thủ tục tới 3 trường hợp. Cụ thể là việc Phòng QLĐT quận 1 tham mưu cấp GPXD công trình có tổng vốn đầu tư trên 15 tỷ đồng không đúng quy định đối với công trình số 33 Phùng Khắc Khoan (có tổng số vốn hơn 18 tỷ đồng). Hàng loạt công trình khác được tham mưu cấp GPXD tăng độ vươn ban công, cho phép bố trí ram dốc xuống tầng hầm sát ranh lộ giới; cho xây hệ đà cột phía sau nhà, lắp đặt phần kết cấu và tường bao che ô thông tầng phía sau nhà, bố trí khoảng lùi so với ranh giới đất không đúng quy định…

Như vậy, đối với 9 công trình theo đơn tố cáo, có 5 công trình Phòng QLĐT tham mưu cấp GPXD còn thiếu sót và 4 công trình tham mưu chưa phù hợp quy định. Tuy nhiên, theo UBND quận 1, thông tin phản ánh về tiêu cực, nhũng nhiễu trong đơn tố cáo có giá trị lớn nhưng chỉ phản ánh chung chung, không có chứng cứ để đối chiếu với từng công trình cụ thể. Làm việc với cơ quan chức năng, các chủ đầu tư khẳng định không bị nhũng nhiễu, gây khó khăn cũng như không phải chi “lót tay” cho cán bộ, công chức Phòng QLĐT. Vì vậy, UBND quận 1 kết luận chưa có cơ sở xác định hiện tượng tiêu cực, tham nhũng ở những công trình kiểm tra.

Theo Chủ tịch UBND quận 1 Trần Thế Thuận, những thiếu sót, vi phạm trên trách nhiệm thuộc về Phòng QLĐT, cá nhân Trưởng phòng - ông Lê Quốc Hiếu -  và các nhân viên liên quan thuộc Tổ cấp phép xây dựng cũng như bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thuộc Văn phòng HĐND và UBND quận 1.

- Hệ số sử dụng đất (HSSDĐ) là tỷ lệ của tổng sàn xây dựng (tổng diện tích sàn xây dựng bao gồm cả phần nổi và phần ngầm) với diện tích của mảnh đất mà nó được xây dựng. Các điều khoản chi phối về giới hạn của HSSDĐ thông qua quy hoạch phân khu (zoning).

HSSDĐ = (Tổng sàn xây dựng) / (diện tích xây dựng lô đất)

Chỉ tiêu sử dụng đất được "ngầm hiểu" bằng mật độ xây dựng nhân với tầng cao (chỉ tính từ mặt đất). Do vậy đối với các công trình cao tầng >15 tầng, thiếu kiểm soát hệ số sử dụng đất tối đa sẽ cho phép các công trình cao tầng có HSSDĐ lớn, tạo nên các điểm nóng quá tải về hạ tầng đô thị. (TS. Nguyễn Hoàng Minh – Đại học Kiến trúc Hà Nội (2015)

- Khi áp dụng tăng HSSDĐ thì ở nơi tấc đất tấc vàng như quận 1, chủ đầu tư được lợi rất lớn. Cu thể, nếu hệ số sử dụng đất = 0.1, thì tổng khu vực của tất cả các tầng trong tòa nhà phải không quá một phần mười khu vực của lô đất. Nói cách khác, nếu lô đất là 10,000 mét vuông, thì tổng diện tích sàn được phép xây dựng trên tất cả các tầng trong các tòa nhà không được vượt quá 1.000 mét vuông. Do vậy, khi tăng lên 0,2 thì được 2000 mét vuông.

-Việc cho tăng HSSDĐ lớn sẽ cần phải có các hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, dịch vụ đô thị đi kèm. Điều này dẫn đến nhiều vấn đề lớn trong việc kiểm soát sự phát triển đô thị theo quy hoạch hay vai trò quản lý xây dựng theo quy hoạch bị giảm sút (TS. Nguyễn Hoàng Minh – Đại học Kiến trúc Hà Nội (2015)

• Paradise Plaza Nha Trang của đại gia Hoàng Quân sai phạm lớn, bị phạt hàng trăm triệu đồng

• Nhức nhối dự án treo, Bộ Xây dựng loay hoay tìm biện pháp?

• Hoằng Hóa - Thanh Hóa: Nghi bị rút ruột, dự án xử lý khẩn cấp đê tả sông Lạch Trường vừa làm đã nứt?

Nhóm PVĐT