Bật mí công thức tẩy trắng

Quy trình làm bún bắt đầu bằng việc lựa gạo, lựa nước. Bún muốn ngon thì gạo phải được ngâm ủ trong khoảng thời gian 48-72 giờ. Sau đó đem gạo đi xay sẽ được một hỗn hợp bột nước. Sau khi tách nước, hỗn hợp bột còn lại sẽ được cho vào máy ép, kéo sợi. Nước rửa sợi bún sau khi đã được nấu chín phải là loại nước uống được. Làm như thế, bún sẽ có độ dai, giòn tự nhiên và rất ngon.

Nhưng hiện nay, thường người ta chỉ ngâm gạo trong vòng vài tiếng để rút ngắn quy trình sản xuất. Sau đó đem xay, tách nước rồi cho bột năng, bột lọc vào để tạo ra sợi. Nhiều cơ sở thay vì dùng bột gạo hoàn toàn còn pha trộn thêm bột mì, bột lọc vì giá rẻ hơn gạo. Ngoài ra sẽ dùng hóa chất để tăng độ hấp dẫn của bún.

Bởi dùng gạo chất lượng thấp, lại trộn thêm bột mì và thời gian ủ gạo ngắn nên sợi bún chắc chắn rất xấu. Để “nâng cấp” loại bún này, cơ sở làm bún phải dùng đến hóa chất tẩy trắng, tăng độ dẻo dai có tên Tinopal.Nếu cho bột năng, bột lọc vào thì sợi bún mới chỉ có được độ dẻo dai thôi. Thêm hóa chất Tinopal vào thì sợi bún mới trắng được. Tinopal là một loại hóa chất tẩy rửa công nghiệp, dùng làm trắng sáng sản phẩm. Trong danh mục phụ gia thực phẩm của Bộ Y tế không có loại này, tức là không cho phép sử dụng trong chế biến thực phẩm. Nếu dùng hóa chất công nghiệp cho chế biến thực phẩm là không thể chấp nhận được.

Một muỗng hóa chất Tinopal trộn vào 140kg gạo sẽ cho ra 300kg bún tươi trắng sáng, đẹp mắt. Khi bột cho vào thùng trộn, hóa chất sẽ được rắc vào, máy trộn đều bột với hóa chất rồi cho qua máy ép sợi trước khi qua lò đun.

Thủ đoạn bỏ hóa chất cũng rất tinh vi. Chỉ công nhân nào được chủ tin tưởng nhất mới cho đứng máy trộn và trực tiếp bỏ hóa chất. Hóa chất được bọc trong bao nilong màu đen và giấu sát bên máy trộn để tiện cho việc trộn nhanh lẹ và cũng để dễ tẩu tán nếu bị kiểm tra bất ngờ.

Thậm chí, vệ sinh trong cơ sở làm bún cũng khiến dư luận kinh hoàng. Dù trong cơ sở có bao tay, ủng đi chân nhưng công nhân không mang. Công nhân cởi trần, chỉ quấn một vòng bao nilong trắng ngang lưng quần để khỏi bị ướt. Kẻ nhồi bột, người tách bún. Khi bún được tách ra, công nhân kéo chồng giỏ nhựa trên nền nhà dơ bẩn đến sát bên. Lót vội bao nilong tái sử dụng vào giỏ, rồi bỏ bún vào. Túm chặt bao nilong bịt miệng giỏ bún, công nhân lấy chân đạp vào giỏ để đẩy bún ra sát cửa cho một người khác bỏ lên xe chở đi. Người dân phản ánh cơ sở làm bún thường xả nước thải trực tiếp ra sông, gây mùi chua rất khó chịu.

Một thực tế khác là rất nhiều lò bún vẫn sử dụng lò đun bằng than đá, dầu… thải ra khí độc hại cho sức khỏe con người. Nhưng lấy lý do là chi phí chưa đủ nên các chủ cơ sở làm bún chưa thể đổi từ sử dụng lò dầu sang lò điện.

Tác hại nghiêm trọng

Vì để làm tăng thêm độ dai cho bún , người sản xuất đã dùng hàn the, chất tẩy bột trắng sunfit. Chất Tinopal – huỳnh quang chỉ có tác dụng làm bóng sợi miến, bún để tăng thêm độ hấp dẫn về hình thức, nhưng chất này rất nguy hại cho sức khỏe, có khả năng gây ung thư. Điều đáng nói là bún lại là một trong những loại thực phẩm được người dân dùng thường xuyên.

Việc sử dụng bún chứa chất độc hại lâu dần sẽ gây nguy hại trầm trọng cho sức khỏe của người ăn, và mức độ nguy hiểm sẽ tăng lên theo số lượng độc tố đưa vào cơ thể.

Bún tẩy trắng bằng chất Tinopal là một hành động gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng, làm tổn thương đường tiêu hóa, niêm mạc thành ruột, dẫn đến viêm loét dạ dày, ruột. Đặc biệt làm hư hại nhung mao làm cho cơ thể gặp khó khăn trong việc tiêu hóa và hấp thụ các chất dinh dưỡng. Nếu ăn bún chứa chất huỳnh quang lâu ngày sẽ dẫn đến các bệnh như suy gan, suy thận, cơ thể mệt mỏi và gây nên ung thư.

Hơn thế nữa đây là chất chỉ dùng trong công nghiệp nên có chứa nhiều tạp chất khác gây hại cho sức khỏe, hàn the là một hóa chất không nằm trong danh mục chất phụ gia cho phép được sử dụng trong việc chế biến thực phẩm, khi hàn the sử dụng với liều cao sẽ gây ngộ độc cấp tính, nếu dùng với lượng nhỏ sẽ bị tích tụ trong cơ thể lâu dần sẽ gây ngộ độc gan, thận rất nguy hiểm với cơ thể, trẻ en chậm lớn cùng với nhiều bệnh khác trong đó có bệnh ung thư…

Các hóa chất độc hại này có chứa nhiều kim loại nặng, nếu sử dụng lâu dài, các tồn dư kim loại sẽ bị tích tụ, lắng động nhiều nhất ở gan, thận trong cơ thể gây nguy hiểm. Khi độc tố tích tụ lâu trong gan, thận, gây nên suy giảm chức năng của lục phủ ngũ tạng. Theo quan điểm của đông y là nguyên nhân chính gây nên các loại ung bướu cùng với các bệnh như gan nhiễm mỡ, xơ gan, xơ cứng động mạch, mỡ máu, cao áp huyết, đột quỵ…

Cách nhận biết bún hóa chất và bún sạch

Hình dạng

Sợi bún sạch sẽ không có độ dẻo dai như bún có chứa hóa chất, chúng dễ bị đứt gãy, khi chạm vào có cảm giác dính tay và nhuyễn hơn.

Với bún có chứa hàn the, các loại hóa chất khác, sợi bún có độ dai hơn bình thường, tuy giòn nhưng lại khó đứt gãy, lúc chạm vào cũng không có cảm giác nhuyễn dính của bột gạo ủ.

Màu sắc

Bún sạch: Màu trắng đục, trắng ngà tự nhiên như hạt gạo. Sợi bún, phở sẽ có màu đục, hơi xám, không quá trắng sáng.

Bún có hàn the: Màu trắng trong, sáng, có độ bóng do được pha trộn nguyên liệu và sử dụng hóa chất, hàn the để bảo quản.

Mùi vị

Bún sạch: có mùi hơi chua dịu, không quá nặng mùi. Đây là mùi chua hoàn toàn tự nhiên của gạo ngâm trong quy trình chế biến bún. Khi ăn sẽ có mùi vị của bột gạo như ăn cơm. Bún mua về để hơi lâu hoặc qua ngày sẽ bị chua và ôi thiu.

Bún chứa hàn the: Không có mùi chua dịu của gạo ngâm. Nếu sau một ngày để ngoài chợ với nhiệt độ cao đó mà bún không có mùi chua thì nhiều khả năng bún đã sử dụng hàn the và hóa chất.

Nhận biết bún có hóa chất bằng nước mắm

Ngâm bún trong một chén nước mắm, nếu thấy chúng có độ thấm hút mạnh, cọng bún ngả màu nhanh, mềm nhão hơn thì đó là bún sạch. Bún có tẩm hóa chất sẽ không hút nước nhiều như vậy, đồng thời cọng bún vẫn giòn dai và trắng đẹp.

Kiểm tra bún bằng tia cực tím

Dùng đèn cực tím (loại soi tiền giả) soi vào bún, nếu thấy chúng óng ánh sáng chứng tỏ đó là bún có chứa chất huỳnh quang Tinopal.

Chất huỳnh quang Tinopal là một loại hóa chất dùng trong công nghiệp để tẩy rửa, làm trắng giấy/vải vóc… Nếu dùng để chế biến thực phẩm thì hậu quả không cần phải bàn cãi, chất huỳnh quang Tinopal sẽ gây ảnh hưởng đến sự phát triển và khả năng sinh sản của con người.

Kiểm tra bún bằng bột nghệ

Lấy bột nghệ vẩy vào bún, nếu sợi bún chuyển sang màu xám có nghĩa chúng đã bị tẩm hàn the và hóa chất quá liều lượng.

Để bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm và sức khỏe cho gia đình, nên mua bún tại các địa chỉ uy tín, đáng tin cậy. Khi sử dụng bún cần chần qua nước sôi để đảm bảo an toàn hơn. Nếu sử dụng bún khô cần kiểm tra kĩ lưỡng nguồn gốc, nhãn hiệu và hạn sử dụng.

• Thịt bò giả, thịt ôi thối được “phù phép” len lỏi vào bữa cơm gia đình
• Ớn lạnh công nghệ trồng giá đỗ trắng đẹp “siêu tốc” bằng hóa chất
• Giò, chả "đắm" mình trong hóa chất

Bùi Hương