Trước đó, vào cuối năm 2015, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố quyết định hạ lãi suất tiền gửi đồng USD xuống 0%/năm đối với các cá nhân. Được biết mức lãi suất này đã được áp dụng cho các doanh nghiệp gần 3 tháng trước đó.

Ngân hàng Nhà nước áp dụng mức lãi suất về 0%/năm đối với các cá nhân được cho là nhằm giảm áp lực lên tỷ giá trong bối cảnh tỷ giá USD/VND liên tục có những đợt biến động mạnh khi Fed quyết định tăng lãi suất.

Tuy nhiên, trong thời gian 1 năm trở lại đây, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế cho rằng  tình hình vĩ mô đã ổn định trở lại, chính sách lãi suất 0% đã hoàn thành sứ mệnh và không còn phù hợp với tình hình mới. Theo đó, cần nâng lãi suất USD để huy động nguồn lực trong dân, thay vì việc phải đi vay nước ngoài với lãi suất cao để đáp ứng nhu cầu ngoại tệ trong nước ngày càng leo dốc.

Theo số liệu mới công bố của Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia, tín dụng ngoại tệ tiếp tục tăng mạnh trong những tháng gần đây, ước tính 6 tháng đầu năm 2017 tăng tới 7,3% so với cuối năm 2016 (cùng kỳ năm 2016 giảm 3,5%), chiếm 8,3% tổng tín dụng.

Tại buổi làm việc giữ tổ công tác của Thủ tướng với NHNN mới đây, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cũng nhấn mạnh, Thủ tướng đã nhắc đi nhắc lại ba lần việc NHNN cần nghiên cứu giải pháp huy động nguồn lực trong dân.

“Làm sao huy động được nguồn lực USD đang nằm trong dân; thay vì gửi với lãi suất 0% thì làm sao huy động nguồn lực này, hòa vào các nguồn lực khác cho đầu tư. NHNN có chủ trương quyết liệt là chống đô la hóa, nhưng trong điều kiện có thể kiểm soát thì làm sao huy động được nguồn lực này. Chúng ta vẫn phải mua trái phiếu quốc tế với lãi suất trên 4%, vậy huy động trong dân thế nào”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói.

Chia sẻ với Tri Thức Trẻ, TS. Lê Xuân Nghĩa là một đại diện điển hình của trường phái ủng hộ áp dụng lãi suất trở lại. Vị chuyên gia giàu kinh nghiệm cho rằng hiện tỷ lệ đô la hoá của Việt Nam đã xuống rất thấp, dưới mức 10%, do đó việc huy động nguồn lực này phục vụ cho nhu cầu trong nước là một điều hợp lý.

Và ông khẳng định nếu muốn huy động mạnh mẽ nguồn ngoại tệ trong dân thì điều quan trọng là phải có cơ chế lãi suất cho tiền gửi ngoại tệ và cho vay ngoại tệ một cách bình thường, tức là nên phục hồi lại cơ chế lãi suất tiền gửi ngoại tệ. Vị tiến sĩ thậm chí còn khuyến nghị NHNN cần nâng lãi suất huy động USD lên mức khoảng 2,2%-2,5%/năm, bởi theo ông đồng USD là đồng tiền của Mỹ, vì vậy khi áp dụng lãi suất với đồng tiền này chúng ta nên tham khảo lãi suất tiền gửi cũng như tỷ lệ lạm phát của họ.

Cùng chung quan điểm với ông Nghĩa, nhiều chuyên gia như TS. Cấn Văn Lực, TS. Phan Minh Ngọc hay lãnh đạo của nhiều ngân hàng cổ phần tư nhân cũng khuyến nghị nâng lãi suất USD trở lại nhưng nên ở mức độ hợp lý, phù hợp với tình hình tỷ giá, kinh tế vĩ mô, có thể là ở mức 0,25% - 0,5% hoặc cao nhất là 1%.

TS. Nguyễn Trí Hiếu thì cho rằng nên duy trì lãi suất huy động USD là 0% trong thời điểm hiện tại và chưa nên khuấy động thị trường vào lúc này. Đồng thời theo ông nên chờ thời điểm từ nay đến cuối năm, khi có diễn biến mới của Fed nâng thì NHNN mới thay đổi lãi suất tiền USD, và ông đề xuất mức tăng khoảng 0,5%.

Chia sẻ với VnExpress, ông Lê Thành Trung, Phó tổng giám đốc HDBank cũng cho rằng, đã tới lúc nhà điều hành xem xét nâng lãi suất USD trở lại để huy động nguồn lực trong dân, thay vì phải đi vay nước ngoài với lãi suất cao để đáp ứng nhu cầu ngoại tệ trong nước. "Mức lãi suất USD có thể là 0,5% hay 1% một năm như nhiều đề xuất, nhưng cũng có thể thấp hơn", ông Trung nói, đồng thời lưu ý, việc điều chỉnh tăng bao nhiêu còn tuỳ thuộc vào đánh giá tổng thể thị trường, đánh giá kỹ lưỡng để tránh đôla hoá nền kinh tế.

Còn theo Tiến sĩ Cấn Văn Lực - Giám đốc Trường đào tạo cán bộ BIDV, hiện các ngân hàng đang phải đi vay ngân hàng nước ngoài lãi suất khoảng 2,5-4% một năm, nếu lãi huy động USD được điều chỉnh lên 0,25%, hoặc 0,5% một năm thì cũng rẻ hơn nhiều so với vay nước ngoài.

"Rõ ràng nền kinh tế vẫn có nhu cầu vay ngoại tệ rất lớn. Việt Nam cũng đang đối mặt với tình trạng nhập siêu (6 tháng đã đạt 2,7 triệu USD), do đó cho vay ngoại tệ tăng khoảng 5%, tăng gấp đôi với với cùng kỳ năm 2016. Nếu tăng lãi tiền gửi USD trở lại sẽ không chỉ giúp tăng huy động vốn USD trong dân, còn giúp ngân hàng tiếp cận vốn rẻ hơn", Tiến sĩ Lực phân tích.

Trong khi nhiều ý kiến đề xuất tăng lãi suất USD 0,5-1% một năm, thì nguyên Phó chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia - ông Lê Xuân Nghĩa lại cho rằng cần tăng mạnh loại lãi suất này 2,2-2,5% một năm. Bởi theo ông, đồng USD là đồng tiền của Mỹ, nên khi áp dụng lãi suất với đồng tiền này cũng nên tham khảo lãi suất tiền gửi, tỷ lệ lạm phát nước họ.

"Hiện nay tỷ lệ lạm phát của Mỹ khoảng 2,2-2,5%, vì thế nâng lãi suất huy động USD lên mức này là hợp lý”, ông Nghĩa nói.

• Thành lập Ban chỉ đạo xử lý nợ xấu ngành ngân hàng giai đoạn 2016-2020
• Việt Nam nằm trong danh sách 10 nước hàng đầu mua nhà tại Mỹ
• Mỹ và Hà Lan chính thức đóng cửa 2 "chợ đen" lớn trên mạng

PV (t/h)