ASEAN: Chỉ còn Việt Nam và Myamar sử dụng hộ chiếu truyền thống

Hộ chiếu điện tử (e-passport) hay còn gọi là hộ chiếu sinh trắc học (biometric passport), được gắn chip chứa thông tin cá nhân và các đặc điểm nhận dạng bên trong bìa lưng. Làm như vậy, để tăng thêm giá trị cho hộ chiếu, giảm nguy cơ làm giả hay sửa đổi thông tin, lại tương thích với các thiết bị kiểm tra hiện đại ở các cửa khẩu nước ngoài. 

Con chip điện tử RFID này chứa các thông tin được số hóa của người mang hộ chiếu. Đó là các thông tin cá nhân vốn in ở trang 2 của hộ chiếu, bao gồm cả ảnh kỹ thuật số, các dấu vân tay, chữ ký. 

Nếu cần thiết, chip này còn chứa các thông tin nhận dạng sinh trắc học như nhận dạng mống mắt, khuôn mặt… Theo quy ước thì các hộ chiếu điện tử có in ở mặt ngoài bìa trước, phần bên dưới biểu tượng con chip.

Kể từ ngày 1/4/2016, tất cả các công dân thuộc các nước được Mỹ miễn visa (thuộc chương trình The Visa Waiver Program – VWP hiện gồm 38 nước và vùng lãnh thổ) đều phải dùng hộ chiếu điện tử mới được vào Mỹ.

Hiện nay, toàn bộ khối Liên minh châu Âu (EU) gồm 28 nước và trên thế giới đã có 82 nước đã chuyển sang dùng hộ chiếu điện tử. Vậy là hơn một nửa số nước trên thế giới đã sử dụng hộ chiếu công nghệ cao, theo dự tính số lượng này đang tăng lên nhanh chóng trước yêu cầu mới của Mỹ.

Hiện tại, Lào và Campuchia đều đã chuyển sang sử dụng hộ chiếu điện tử. Campuchia bắt đầu phát hành hộ chiếu điện tử hồi tháng 7/2014, còn Lào từ giữa năm 2016. Như vậy, trong khối ASEAN gồm 10 nước Đông Nam Á, chỉ còn Việt Nam và Myanmar vẫn sử dụng hộ chiếu truyền thống.

Cụ thể, hãng tin Mỹ AP đã có được trong tay bức điện văn dài 7 trang mà Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 13/7/2017 gửi cho tất cả các đại sứ quán và lãnh sự quán Mỹ trên toàn thế giới chỉ thị các nhà ngoại giao Mỹ thông báo cho chính phủ các nước sở tại về việc đã bắt đầu thời hạn 50 ngày để các nước đáp ứng các chuẩn mực an ninh mới của Mỹ. 

Hộ chiếu điện tử: tăng tính xác thực, bảo đảm an ninh

Hộ chiếu điện tử có thể gọi là hộ chiếu lai (hybrid-passport), vì nó vừa có chip, vừa có thông tin dạng in truyền thống. Con chip điện tử được coi là một biện pháp an ninh tăng cường cho hộ chiếu, bổ sung cho trang dữ liệu được in trong hộ chiếu, giống như an ninh hai lớp. Nó giúp người mang vẫn có thể sử dụng hộ chiếu trong trường hợp con chip gặp sự cố, cũng như tại các cửa khẩu chưa được trang bị máy kiểm tra thế hệ mới.

Trên hộ chiếu cũng chỉ có một khu vực riêng mà máy có thể đọc được chip (machine-readable zone, MRZ). Để bảo đảm chỉ có máy của cơ quan chức năng mới có thể đọc được chip, cơ chế kiểm soát truy cập cơ bản (Basic Access Control, BAC) lưu một cặp khóa mã hóa bí mật trong chip. Chỉ có máy đọc của cơ quan chức năng mới có thể hiểu được cặp khóa này để cùng tạo ra một khóa tương hợp nhau cho phiên làm việc (mỗi lần đọc lại sinh ra khóa khác nhau). 

Sau khi xác thực thành công, chip hộ chiếu mới chịu cung cấp dữ liệu mình lưu trữ cho máy đọc. Để ngăn chặn nguy cơ kẻ xấu có thể theo dấu người mang hộ chiếu bằng cách khai thác mã nhận dạng độc nhất (Unique Identifier, UID) trên chip (mỗi chip có một ID riêng giống như số căn cước), Mỹ áp dụng kỹ thuật RUID (Random UID) để chip tạo ra một ID ngẫu nhiên khác nhau mỗi lần được máy đọc. 

Mỹ còn ứng dụng công nghệ cơ sở hạ tầng khóa công cộng (Public Key Infrastructure, PKI) để ngăn ngừa tình trạng chip hộ chiếu bị sửa chữa hay sao chép dữ liệu. Cuối cùng, hệ thống máy kiểm tra hộ chiếu so sánh các dữ liệu lưu trong chip và in trên trang 2 hộ chiếu có phù hợp với nhau không.

Theo Chỉ số Hộ chiếu (Passport Index) 2017 mới nhất do công ty tư vấn toàn cầu Arton Capital công bố hồi thượng tuần tháng 11-2017, hộ chiếu Việt Nam xếp thứ 79 trong 95 hạng khi được vào 48 nước mà không cần phải xin visa. Nếu xếp theo thứ tự quốc gia, hộ chiếu Việt Nam hiện ở thứ 165 trong 199 nước.

Tại Việt Nam, trong một lần trả lời báo chí hồi tháng 7-2017, Cục trưởng Cục Quản lý xuất nhập cảnh (A72) - Tổng cục An ninh, Bộ Công an cho biết dự án hộ chiếu điện tử đang được triển khai thực hiện và dự kiến sẽ bắt đầu cấp cho công dân vào năm 2018.

• Xe tự lái an toàn hơn con người điều khiển 10%
• Chi phí thực của iPhone X được tiết lộ
• Apple triển khai đưa công nghệ nhận diện vào iPad                                                                                                                                                                                                                                                                                   Phương Thùy (t/h)