Theo đơn thư phản ánh của ông bà Trần Văn Vững trú tại khu vực tổ 8 khu 5 phường Hồng Hải, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Nin: kêu cứu về việc gần 400m2 đất của gia đình ông bà sử dụng từ năm 1980 nhưng bị UBND TP. Hạ Long thu hồi không rõ ràng và đền bù số tiền 1.763.000 đồng với tổng diện tích trên.

7 năm ròng rã đi đòi công lý, nhưng đến nay, vợ chồng ông bà Vững - Thủy gần như phải "bất lực" nhìn số tài sản gần 400 mét đất của gia đình mình bị lấy mất.

Thu hồi đất dựa trên “dự án ma”

Đến khảo sát tại khu đất được nói trên, nhóm PV chúng tôi ghi nhận, trên mảnh đất từng thuộc về ông bà Thủy Vững chất đầy mảnh dàn giáo, vật liệu xây dựng, đất đá  từ những công trình đang xây dựng quanh khu đất đó.

Ông Vững trong bộ quần áo công nhân đã sờn màu sứt chỉ, dáng người nhỏ thó khắc khổ đứng trên mảnh đất mà ông bà từng dựng ngồi nhà nhỏ bé để sinh sống nhiều năm. Đến nay chỉ còn là đám hoang tàn đổ nát, ông lấy vạt áo lau vội đi dòng nước mắt, ông nói: “Năm 1980, vợ chồng chúng tôi cùng nhau đến mảnh đồi tại khu vực trên khai hoang, trồng cây, làm vườn và nợp mái nhà sống tạm. Vào năm 1987 gia đình tôi có gửi đơn lên UBND phường Hồng Hải, Ban công trình công cộng thị xã Hồng Gai xin đơn cấp đất nhưng không được phê duyệt. Chúng tôi cũng không biết lý do tại sao?

Bắt đầu đến năm 2006, thì gia đình tôi đã bắt đầu nộp thuế sử dụng mảnh đất trong suốt quá trình sử dụng đất. Nào ngờ đến năm 2013 một phần đất của của hai thuở đất của gia đình tôi là số 91 + 159 tờ bản đồ địa chính số 24 thuộc tổ 8 khu 5 phường Hồng Hải, Tp Hạ Long bị thu hồi đất thuộc thuở 2, tờ 1 bản đồ GPMB, bao gồm: Thuở 91, diện tích 40m2; thuở 159 diện tích 311,8m2, với tổng diện tích 351,8m2 bị UBND thành phố Hạ Long ra văn bản thu hồi đất với lý do thực hiện “Dự án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/200” và đền bù với số tiền 1.763.000 đồng.”

Qua tìm hiể rất nhiều tài liệu trong hồ sơ vụ án cho thấy, UBND TP. Hạ Long thu hồi đất của gia đình ông bà Vững – Thủy để thực hiện “Dự án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/200”, nhưng thực tế không có “Dự án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/200 một phần thửa đất số 91 + 159”. Đây là một điều hết sức vô lý.

Cụ thể, tại các phiên tòa xét xử sơ thẩm và phúc thẩm, người bảo vệ quyền và lợi ích cho UBND TP. Hạ Long đã phải thừa nhận: Việc thu hồi đất của gia đình ông bà Vững – Thủy không có dự án, thu hồi để “tạo quỹ đất sạch”, bán lấy tiền “tăng ngân sách cho thành phố”.

Kèm theo đó để biện minh cho hành động thu hồi đất một cách vô lý trên, người đại diện UBND T.P Hạ Long đã đưa ra Quyết định số 90/QĐ-UBND ngày 10/01/2013 của UBND TP. Hạ Long theo phân cấp - tại Công văn số 214 ngày 17/01/2008 của UBND tỉnh Quảng Ninh. Tất cả nhằm ‘cố gắng’ hợp thức hóa lý do thu hồi đất là để thực hiện quy hoạch chi tiết xây dựng tỉ lệ (1/200) đối với một phần diện tích của hai thuở đất 91 + 159 nhà ông bà Vững – Thủy.

Tuy nhiên, theo Luật Xây dựng 2003, Luật Quy hoạch Đô thị 2009 không có loại quy hoạch chi tiết xây dựng tỉ lệ (1/200), Công văn số 214 (ngày 17/01/2008) của UBND tỉnh Quảng Ninh không “phân cấp” cho UBND thành phố Hạ Long được lập và phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỉ lệ (1/200). Bởi không có một luật hay nghị định nào có quy hoạch về đất đai tỉ lệ (1/200), ít nhất phải là 1/500 và cấp huyện thị không có thẩm quyền phê duyệt những quy hoạch như vậy.

Tiếp đến, ngày 22/04/2016, UBND TP. Hạ Long ra Quyết định thu hồi đất tại công văn số 1032. Điều vô lý là quyết định thu hồi này không nằm trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt.

Tại phiên tòa khi trả lời chất vấn của luật sư, người đại diện của UBND TP. Hạ Long đưa ra Quyết định số 1284/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Ninh.

Nhưng, Quyết định 1284 ra đời “muộn” 06 ngày sau (ngày 28/04/2016) so với Quyết định thu hồi đất (CV số 1032, ngày 22/04/2016) của UBND TP. Hạ Long. Và nội dung của Quyết định 1284 không liên quan gì đến việc lấy đất của gia đình ông bà Vững - Thủy.

Cũng theo nội dung của TAND tỉnh Quảng Ninh nêu ra tại phiên tòa xét xử vụ việc trên: Cùng ngày UBND TP.Hạ Long ban hành Quyết định số 1033/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho gia đình ông bà Thủy Vững với tổng kinh phí được bồi thường về cây cối, hoa màu là 1.763.000 đồng, về đất; nhưng  kiến trúc trên đất không được bồi thường.

Ngày 8/7/2016, Chủ tịch UBND TP.Hạ Long là ông Phạm Hồng Hà đã ban hành Quyết định số 598/QĐ/UBND, về việc cưỡng chế thực hiện Quyết định thu hồi đất với hộ gia đình ông bà Vững – Thủy. Dựa trên những tài liệu trên, liệu có phải UBND TP. Hạ Long đã thu hồi đất của ông bà Vững – Thủy dựa trên những “căn cứ” vô lý, không có Kế hoạch sử dụng đất hàng năm được duyệt và phải chăng đây là hành vi hoạch trái pháp luật, bất hợp pháp, lập ra để tạo cớ lấy đất của những người dân nghèo để bán cho những người có tiền xây nhà có sân vườn, phục vụ cho lợi ích của một nhóm người.(!?)

Theo ý kiến của luật sư .Công ty Luật Vũ Anh (Quảng Ninh) cho biết: UBND thành phố Hạ Long thu hồi đất không có căn cứ pháp luật, không có Kế hoạch sử dụng đất hàng năm được duyệt, vi phạm quy định tại Khoản 2 Điều 63 Luật Đất đai năm 2013 rất nghiêm trọng.

Giả mạo tài liệu để thu hồi đất của dân?

Việc thu hồi đất của ông bà Thủy Vững từ phía UBND TP. Hạ Long đã có rất nhiều văn bản, quyết định được ban hành như sau.

Ngoài những văn bản và Quyết định đã được nêu trên, còn có sự xuất hiện của 1 bản phụ lục 10/CH đính kèm vào Quyết định số 1284 của UBND tỉnh Quảng Ninh để cho rằng việc thu hồi đất của gia đình ông bà Thủy Vững đã được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt tại quyết định 1284. Bằng mắt thường đã thấy Biểu 10/CH không có dấu treo của UBND tỉnh Quảng Ninh, khác biệt với 04 biểu mẫu đính kèm với Quyết định 1284 của UBND tỉnh Quảng Ninh. Câu hỏi đặt ra, liệu tài liệu này có bị làm giả nhằm và trở thành một “lá bùa” để che lấp đi hành động không mịch bạch, lấy đất của người dân bất hợp pháp, không có Kế hoạch sử dụng đất được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt?.

Theo như những gì phía luật sư thì Công ty Luật Vũ Anh và gia đình ông bà Thủy Vững cung cấp với 40m2 đất bị thu hồi của gia đình ông bà Thủy Vững tại thửa 91 tờ bản đồ số 24 là ngõ đi riêng vào gia đình, đã được ghi nhận trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ( sổ đỏ) nhưng ‘bỗng dưng’ bị phía UBND thành phố Hạ Long biến thành đất giao thông, liệu đó có phải là hành vi lợi dụng chức quyền để cố tình làm sai nguồn gốc sử dụng đất, để không phải bồi thường một đồng tiền nào cho gia đình ông bà Thủy Vững.

Theo đó, tại Điểm e Khoản 2 Điều 10 Luật Đất đai 2013 quy định đất giao thông là đất sử dụng vào mục đích công cộng gồm: cảng hàng không, sân bay, cảng đường thủy nội địa, cảng hàng hải, hệ thống đường sắt, hệ thống đường bộ và công trình giao thông khác.

Còn với thửa đất 159, UBND T.P Hạ Long cho rằng là đất do Phường Hồng Hải quản lý. Nhưng Bản chứng nhận nhà đất ngày 05/09/2014, Biên bản thẩm định Phương án bồi thường ngày 17/07/2015 đều thừa nhận trước thời điểm đo vẽ Bản đồ địa chính năm 1997 gia đình ông bà Thủy Vững đã trồng Sắn trên thửa đất 159 và hàng năm gia đình có nộp thuế đất nông nghiệp. Gia đình ông đã nhiều lần xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng chưa được phê duyệt. Theo luật sư; với những văn bản trên, gia đình ông bà Thủy Vững đã đủ quyền để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện để đền bù nếu như có giải phóng mặt bằng.

Chưa kể đến những người hàng xóm, sống gần gia đình ông bà Thủy Vững gần 30 năm như: ông Phạm Đình Chân, bà Hoàng Thị Loan, ông Dương Văn Quảng đều xác nhận gia đình ông bà Thủy Vững đủ điều kiện được bồi thường khi nhà nước thu hồi.

Vậy tại sao đến nay gia đình ông bà Thủy Vững vẫn chưa được cấp sổ đỏ?

Thiết nghĩ, trước sự việc trên, đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh cần chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành liên quan nhanh chóng vào cuộc xác minh, làm rõ đồng thời trả lại “công bằng” cho những người dân nghèo khổ “thấp cổ bé họng” cũng như xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, coi thường pháp luật của một số bên liên quan.

Nhung Lê