Nền y học thế giới đang ngày càng phát triển và có những bước tiến vượt bậc. Các bác sĩ và các nhà khoa học cũng đã nghiên cứu chế tạo ra nhiều cơ quan nhân tạo có thể thay thể cho các bộ phận cơ thể người. Và mới đây nhất, máu nhân tạo đã được phát triển thành công, mở ra cánh cửa lớn cho ngân hàng máu thế giới.

Máu được biết đến là thành phần quan trọng trong cơ thể con người tuy nhiên theo Tổ chức Y tế Thế giới, 82% dân số toàn cầu không tiếp cận được nguồn máu an toàn bởi các quy trình xét nghiệm các loại bệnh trong máu không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ lây nhiễm bệnh. Bên cạnh đó, ở một số nước phát triển, số người hiến máu ngày càng giảm dẫn đến lượng máu thiếu trầm trọng. Đó là lý do trong nhiều năm qua, các nhà khoa học vẫn đang cố gắng để nghiên cứu tạo ra máu nhân tạo nhưng đến hiện tại chưa có một sản phẩm máu nhân tạo nào được ứng dụng vào thực tế.

Vì vậy khi xuất hiện thông tin một công ty của Anh có tên SpheriTech đang phát triển một loại chất lỏng mang tính đột phá được gọi là SpheriSome Hb đã gây sự chú ý lớn.

Được biết, chất lỏng này giống như máu thật, có thể mang oxy halogen dựa trên hemoglobin dùng để truyền máu cho bệnh nhân. Công ty tuyên bố loại máu tổng hợp này có thể cách mạng hóa việc điều trị các bệnh nhân chấn thương. Không giống máu người hiến tặng, loại máu nhân tạo này sẽ không có nguy cơ nhiễm bệnh. Ngoài các đặc tính độc đáo, hợp chất SpheriSome Hb cũng có khả năng được bài tiết từ cơ thể. Ngoài ra nó sẽ không tích tụ trong các mô khác, không độc, không gây miễn dịch, không kháng nguyên và không gây ung thư.

Công ty SpheriTech khẳng định máu nhân tạo họ đang phát triển có thể được xem là một cuộc cách mạng trong điều trị bệnh nhân bị sốc do mất máu nhiều trong tai nạn nghiêm trọng. Sản phẩm này đang được tài trợ bởi Quỹ đổi mới sáng tạo của Anh.

Nói về tầm quan trọng của máu, Tiến sĩ Don Wellings, người sáng lập SpheriTech, trụ sở tại Runcorn, Cheshire, cho biết: "Việc sử dụng máu hiến tặng trong điều trị truyền máu, có hiệu quả trong việc phục hồi oxy trong cơ thể người nhận nhưng cũng đem đến nhiều hạn chế. Mặc dù có nhiều xét nghiệm giúp phát hiện mầm bệnh trong máu, nhưng quy trình này không thể hoàn toàn loại bỏ nguy cơ. Bên cạnh đó, máu của người nhận và người hiến phải tương thích nhau mới có thể dùng để truyền".

Ông giải thích thêm: “Việc trì hoàn điều trị do thiếu máu cũng như thời hạn sử dụng còn hạn chế của máu thật cũng là điểm trừ cho các trường hợp cấp cứu khẩn cấp. Thủ tục lưu trữ máu hiến tặng cũng giới hạn khả năng sử dụng máu trong nhiều trường hợp. Những hạn chế này càng trở nên trầm trọng hơn trong các tình huống khẩn cấp như trên chiến trường, khu vực thiên tai, các cuộc khủng bố hay các loại tai nạn khác".

Trước đó, nhóm nghiên cứu ở Đại học Washington tại St Louis, Missouri, Mỹ cũng đã thử nghiệm thành công trên động vật các tế bào nhân tạo mang oxy tới mô.

Những tế bào tổng hợp siêu nhỏ mô phỏng hồng cầu, lưu giữ và giải phóng dần oxy khi tuần hoàn quanh cơ thể. Các nhà nghiên cứu cho biết máu nhân tạo mang tên ErythroMer có thể sấy khô, đông lạnh và lưu trữ dưới dạng bột để sẵn sàng sử dụng khi cần.

Với kích thước bằng 2% tế bào hồng cầu ở người, tế bào máu nhân tạo có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng và trộn với nước trước khi sử dụng. 

Trong các thí nghiệm ở chuột, nhóm nghiên cứu thay thế một lượng lớn máu thật bằng máu nhân tạo. Họ nhận thấy tế bào máu nhân tạo có thể giữ oxy và giải phóng vào các mô quanh cơ thể cũng như tế bào khác. Thử nghiệm khác chỉ ra máu nhân tạo có thể sử dụng để hồi tỉnh con vật bị sốc do mất 40% lượng máu trong cơ thể.

• Những thành tựu y học ấn tượng nhất năm 2017
• Nhật Bản: Phát minh loại kính đặc biệt có khả năng tự liền
• Những thành tựu mới nhất trong điều trị ung thư

Ngọc Trường