Cam sành “Hà Giang” từ lâu vẫn được xem là một trong loại cam ngon được xếp vào hàng đặc sản của Việt Nam, là loại cây ăn quả nổi bật, có thế mạnh và được đông đảo người dân ưa thích. Cam sành Hà Giang đạt top 10 sản phẩm, dịch vụ người tiêu dùng tin cậy do Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam chứng nhận, được Hiệp hội Khoa học và Công nghệ lương thực, thực phẩm Việt Nam chứng nhận danh hiệu vàng “Món ngon – tinh hoa ẩm thực Việt” do người tiêu dùng bình chọn.

Cam sành Hà Giang tròn hơi dẹt, vỏ sần sùi, lớp cùi phía trong dày hơn các loại quả khác cùng chi. Khi chín vỏ màu vàng cam, màu rất tươi. Cam có trọng lượng quả từ 212 – 275g, đường kính quả từ 7,49 – 8,34 cm, chiều cao quả từ 5,84 – 6,51cm, cam có mùi thơm nhẹ, vị ngọt và pha giôn giốt chua nhưng rất ngon. Tép cam mọng nước, màu vàng đỏ, nhiều múi, thích hợp để ép lấy nước hoặc có thể sử dụng trực tiếp sau khi bóc vỏ. Hàm lượng vitamin C từ 19,54 - 24,61 mg/100g dịch quả, axit hữu cơ tổng số từ 0,63 - 0,78 %, đường tổng số từ 6,89 - 8,12 %, độ Brix từ 8,25 - 9,60 %, hàm lượng nước từ 87,22 - 89,34 %.

Cam sành Hà Giang có được danh tiếng và đặc thù như vậy là nhờ khu vực địa lý rất thích hợp với quá trình sinh trưởng của cây cam sành và kinh nghiệm tích lũy được của người dân trồng cam. Cây cam sành có đặc tính ưa đất vùng núi với khí hậu mát mẻ. Khu vực địa lý là vùng thuộc phía Nam tỉnh Hà Giang có khí hậu ôn hòa, mưa nhiều, mát về mùa hè và không quá giá lạnh về mùa đông. Đây là vùng thấp thuộc lưu vực sông Lô, sông Bạc và sông Con, độ cao dưới 500 mét so với mực nước biển, là vùng lòng chảo thấp dần từ Bắc xuống Nam, có các loại đất phát triển trên thềm phù sa cổ gồm 3 nhóm đất chính: đất phù sa, đất đỏ vàng, đất thung lũng. Thổ nhưỡng không giống những vùng khác, thành phần cơ giới của đất là từ cát pha thịt đến thịt pha sét và cát. Cấp hạt cát từ 39,1 - 63,9%. Cấp hạt thịt từ 12,1 - 27,4%. Cấp hạt sét từ 18,2 - 38,9%. Độ ẩm đất từ 18,5 - 22,7%. Các loại đất đều chua pHKCL từ 3,8 - 4,7. Đất có hàm lượng cacbon hữu cơ, đạm tổng số ở mức trung bình từ 0,91 - 1,81% OC. Độ chua trao đổi từ 0,70 – 3,60 lđl/100g đất. Dung tích hấp thu CEC ở mức trung bình, từ 7,95 - 12,89 lđl/100g đất, tổng các Cation kiềm trao đổi ở mức trung bình, từ 1,27 - 2,38 meq/100g. Tổng lượng nhiệt cả năm của khu vực địa lý trên 8.200oC, nhiệt độ trung bình năm khoảng từ 22 - 24oC, độ ẩm trung bình năm từ 84 - 87%. Tổng lượng mưa bình quân năm 2.600 - 4.000 mm, tổng lượng bốc hơi trung bình năm là 700 - 800 mm. Khu vực địa lý có lượng mưa cao, nhưng lượng bốc hơi thấp nên đất đai được giữ ẩm, phù hợp với sự phát triển của cam sành.

Ngoài ra, người dân trồng cam sành Hà Giang biết chọn đất là loại đất đồi rừng mới khai phá, đất bồi tụ hoặc đất bãi ven sông, suối, đây là những loại đất nhiều mùn, chất dinh dưỡng cao. Chọn những cây cam có chất lượng tốt, năng suất cao để ghép hoặc chiết cành, chọn thời vụ trồng cam khi thời tiết mát mẻ, có mưa để cam dễ phát triển. Chủ động diệt lộc đông, khoanh cành, cuốc đất xung quanh tán... nhằm hạn chế sự phát triển của cây, tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình ra hoa, đậu quả sau này. Trong giai đoạn ra hoa, chủ động nuôi ong mật nhằm đạt tỷ lệ đậu quả cao cùng nhiều kinh nghiệm khác trong quá trình chăm sóc để sản phẩm có chất lượng tốt.Khu vực địa lý: Thị trấn Việt Quang, thị trấn Vĩnh Tuy, xã Đức Xuân, xã Đông Thành, xã Đồng Tâm, xã Đồng Tiến, xã Đồng Yên, xã Bằng Hành, xã Hùng An, xã Kim Ngọc, xã Liên Hiệp, xã Quang Minh, xã Tân Quang, xã Tân Thành, xã Thượng Bình, xã Tiên Kiều, xã Vô Điếm, xã Việt Hồng, xã Việt Vinh, xã Vĩnh Hảo, xã Vĩnh Phúc thuộc huyện Bắc Quang; xã Yên Bình, xã Bằng Lang, xã Hương Sơn, xã Tân Bắc, xã Tân Trịnh, xã Tiên Yên, xã Vĩ Thượng, xã Xuân Giang, xã Yên Hà, xã Yên Thành thuộc huyện Quang Bình; Thị trấn Vị Xuyên, thị trấn Việt Lâm, xã Đạo Đức, xã Quảng Ngần, xã Trung Thành, xã Việt Lâm, xã Ngọc Linh thuộc huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.

                                                                                                                                                                                                             Theo Cục Sở hữu Trí tuệ Việt Nam