Vào một sáng cuối năm, khi những giọt sương đang còn đọng trên tán lá rừng, chúng tôi theo chân anh Đinh Văn Hành (42 tuổi, xã Đăk Rve, huyện Kon Rẫy, tỉnh Kon Tum) lên đường đi hái đót.

Theo anh Hành, do đót chỉ cho thu hoạch từ tháng Giêng đến tháng hai âm lịch hàng năm nên người dân phải tận dụng, chạy đua với thời gian để hái đót.

Với hành trang là nắm cơm gói vội trong tàu lá chuối cùng con dao rựa, chúng tôi bắt đầu chuyến đi hái “lộc trời” của mình.

Theo chân người chỉ đường, chúng tôi đi dọc sườn núi, men theo những con đường nhỏ ngoằn nghèo, băng qua những bụi cỏ cao quá đầu người để tìm đến khu vực có đót. Do không quen đi trên địa hình dốc núi hiểm trở nên không ít lần chúng tôi trượt ngã. Lúc này, người chỉ đường nói, đi leo núi rừng cần sải bước dài, chắc chắn có như vậy mới không bị vấp ngã.

Khi leo được khoảng 2km, đôi chân ai nấy đã thấm mệt, lúc này anh Hành nói lớn “đót kia rồi”. Nhanh tay, anh Hành lấy con dao rựa phát cỏ lấy đường đi, rồi men theo con đường nhỏ vào hái từng ngọn đót. Vừa hái đót, người chỉ đường vừa cho hay, đót không phải “bạ đâu hái đấy” mà chỉ lấy những ngọn còn tươi, xanh, những ngọn khô thì được bỏ lại. Chỉ chốc lát, anh Hành đã ôm trọn một bó đót trên tay, nhưng kèm theo đó là cái lắc đầu “Đót ở đây ít quá, chỉ được vài kí không bõ công sức sáng giờ mọi người đi”.

Theo anh Hành, mỗi kí đót tươi sau khi hái về chỉ được bán với giá khoảng 6.000 đồng. Với sức khỏe của con người núi rừng mỗi ngày anh Hành hái được hơn 20kg đót về bán cho các thương lái hoặc đại lý thu mua.

Tiếp tục lần theo con đường nhỏ, chúng tôi len lỏi qua những bụi cỏ rậm rạp…tìm hái đót. Vừa đi, anh Hành vừa cảnh báo cả đoàn “mọi người để ý xung quanh và dưới chân mình, vừa mưa xong coi chừng có rắn và vắt rừng”.

“Trước đây, trong lúc đi hái đót tôi cũng từng bị rắn cắn vào chân. Khi đó, thuốc không mang theo, nhưng may mắn tôi cũng tìm hiểu và biết một số cây thuốc trong rừng nên hái nhai nát rồi đắp vào. Nghề này, người ngoài nhìn vào cứ nghĩ sung sướng nhưng thật ra cực chẳng đã mới đi làm cái này”, anh Hành nói.

Chúng tôi tiếp tục đi thêm một chặng đường khá xa, tuy nhiên cũng chẳng hái được bao nhiêu đót. Lúc này, anh Hành thở dài rồi nói cả đoàn ăn tạm nắm cơm mang theo rồi tìm đường trở ra bởi có lẽ hôm nay đoàn không gặp may mắn.

Trên đường về, chạy dọc tuyến quốc lộ 24 từ trung tâm huyện Kon Rẫy (tỉnh Kon Tum) đến TP Kon Tum là vô số những cây đót được người dân hái về phơi. Cũng chẳng khó để chúng tôi bắt gặp hình ảnh những em nhỏ với gương mặt nhễ nhại mồ hôi ôm bó đót trên tay đi về nhà.

Em Liên (11 tuổi, xã Tân Lập, huyện Kon Rẫy) cho biết, những lúc rảnh rỗi, không đến trường đi học thì em phụ bố mẹ đi hái đót. Do còn nhỏ, kinh nghiệm hái đót chưa nhiều nên mỗi ngày em chỉ hái được khoảng 2-3 kg đót.

Theo em Liên, với số tiền bán đót có được em mang đi mua sách vở và đồ dùng học tập.

“Em hy vọng mùa này, bố mẹ và em hái được nhiều đót hơn để có thể mua thêm một ít đồ ăn, quần áo mới để cái Tết được no ấm hơn”, em Liên bộc bạch.

Trò chuyện với một chủ cơ sở thu mua đót, người này cho hay, năm nay đót giảm sút hơn so với những năm trước. Một phần là do đót bị hái nhiều nên cạn kiệt, một phần người dân chặt đót để trồng cà phê.

Tuy nhiên, hiện nay các cơ sở thu mua khoảng 7.000 đồng/kg đót tươi và 21.000 đồng cho một kg đót khô nên các hộ dân nếu chăm chỉ hái thì cũng đem về thu nhập vài trăm nghìn đồng/ngày.