Chất xám chứa hầu hết 100 tỷ tế bào thần kinh của não, trong khi chất trắng chứa đầy các sợi thần kinh kết nối các vùng não.

Giáo sư Mark Hamer, tác giả của nghiên cứu đến từ Đại học Loughborough cho biết: "Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra mối liên quan giữa suy giảm chất xám và nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ.”

Béo phì liên quan đến giảm thể tích ở bốn vùng não

Trong nghiên cứu của mình, giáo sư Hamer đã đo chỉ số khối cơ thể (BMI) và tỷ lệ vòng eo/hông của 9.652 người trung niên ở Anh. BMI là một chỉ số tính bằng cách lấy cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (m); điểm BMI giữa 18,5 và 24,9 được coi là khỏe mạnh, trong khi trên 30 được coi là béo phì.

Tương tự, tỷ lệ eo/hông tính bằng cách lấy số đo vòng eo chia cho vòng hông; điểm số cao - trên 0,90 đối với nam và trên 0,85 đối với nữ - có nghĩa là một người bị béo phì ở vùng giữa cơ thể, hoặc họ có bụng to hơn hông.

Dựa trên những tiêu chí này, gần một phần năm những người tham gia nghiên cứu được phát hiện là béo phì.

Hamer và các đồng nghiệp đã sử dụng MRI để quét thể tích não của những người tham gia. Các nhà nghiên cứu cũng đưa vào các biến số khác như tuổi tác, hoạt động thể chất, thói quen hút thuốc và huyết áp, để loại trừ các nguyên nhân có thể dẫn đến giảm thể tích chất xám trong não.

Họ đã tìm thấy gì? Những người có chỉ số BMI và tỷ lệ eo-hông càng cao thì khối lượng chất xám của họ lại càng thấp. Giáo sư Hamer viết: "Sự suy giảm kích thước não tăng theo mô hình tuyến tính khi chất béo ở giữa cơ thể tích tụ ngày càng nhiều hơn.”

1.291 người có chỉ số BMI từ 30 trở lên và tỷ lệ eo-hông cao có khối lượng chất xám trung bình thấp nhất, ở mức 786 cm3; 514 người có chỉ số BMI từ 30 trở lên nhưng không bị béo phì dựa trên tỷ lệ eo-hông có khối lượng chất xám trung bình là 793 cm3. Trong khi đó, 3.025 người có điểm số khỏe mạnh tổng thể có khối lượng chất xám trung bình là 798 cm3.

Nghiên cứu cũng cho thấy khối lượng chất trắng trong não không liên quan đến béo phì. Tuy nhiên, cân nặng quá lớn có liên quan đến sự co rút ở các vùng cụ thể của não: pallidum, nhân accumbens, putamen (chỉ liên kết với chỉ số BMI cao hơn) và caudate (chỉ liên kết với tỷ lệ eo-hông cao hơn).

Hamer nói: "Không rõ là những bất thường trong cấu trúc não dẫn đến béo phì hay béo phì dẫn đến những thay đổi này trong não.”

Nguyên nhân nào khiến bộ não teo lại khi bạn béo lên?

Cara Bohon, phó giáo sư tại khoa Khoa học Tâm thần và Hành vi tại Đại học Y khoa Stanford, đã viết trong một email rằng những phát hiện của nghiên cứu là "không đặc biệt mới và không đáng ngạc nhiên."

Cô Bohon giải thích, điểm đặc biệt trong nghiên cứu của giáo sư Hamer là quy mô lớn của nó, với gần 10000 người tham gia. Các nghiên cứu trước đây đã đưa ra kết luận tương tự, nhưng rất ít người tham gia, vì vậy các nhà khoa học không cảm thấy tin tưởng vào kết quả đó

Bohon nói: "Một phát hiện đặc biệt thú vị là trong số những người mắc bệnh béo phì, những người có tỷ lệ eo/hông lớn hơn (một dấu hiệu của mỡ nội tạng quanh bụng) cho thấy khối lượng chất xám thậm chí còn thấp hơn.”

Trong khi nguyên nhân của mối liên hệ giữa thể tích não và béo phì vẫn chưa rõ ràng, nghĩa là không biết béo phì gây giảm thể tích não hay giảm thể tích não gây ra béo phì, phó giáo sư Bohon đoán còn một khả năng có một điều gì đó đã gây ra cả hai, cô viết: "Ví dụ, nếu yếu tố dinh dưỡng nào đó ảnh hưởng đến thể tích não, thì các yếu tố dinh dưỡng đó cũng có thể là nguyên nhân trực tiếp gây ra béo phì".

Nghiên cứu riêng của Bohon cho thấy giảm cân có thể đảo ngược sự thay đổi của não, vì nó cho thấy rằng khi con người giảm cân, dù nhiều hay ít, khối lượng não đã được cải thiện.

Hamer cho biết nghiên cứu của ông sẽ giúp các nhà khoa học tìm hiểu thêm về việc béo phì liên quan thế nào đến nguy cơ mắc bệnh thoái hóa thần kinh. Ông nói rằng: "Béo phì có thể có tác động bất lợi đến một loạt các thông số sức khỏe. Vì vậy mọi người nên cố gắng duy trì trọng lượng cơ thể ở mức bình thường."

• Tại sao bà bầu bị táo bón quá nặng sẽ có nguy cơ sẩy thai

• Tăng cường hấp thụ thực phẩm hữu cơ giúp giảm khả năng nhiễm các bệnh ung thư

• Không thể chữa được bệnh ung thư chỉ thông qua ăn uống

Phương Ly