Theo tập tục truyền thống của người Việt, cứ vào ngày 23 tháng chạp (23/12 âm lịch) hàng năm, các gia đình sẽ tất bật chuẩn bị lam mâm cỗ cúng để tiễn ông Công ông Táo về trời.

Theo tín ngưỡng dân gian, Thần Táo quân bao gồm ba vị định đoạt phước đức cho gia đình, hai Táo ông và một Táo bà.

Vị Táo quân quanh năm chỉ ở trong bếp, biết hết mọi chuyện trong nhà, cho nên để Vua Bếp "phù trợ" cho mình được nhiều điều may mắn trong năm mới, người ta thường làm lễ tiễn đưa ông Táo về chầu Trời rất trọng thể.

Dưới góc độ chuyên gia, PGS - TS Trịnh Sinh (Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian) chia sẻ: Phong tục tiễn ông Táo về trời vào ngày 23 tháng Chạp không phải là hủ tục mê tín dị đoan, đó là một tín ngưỡng thờ cúng dân gian của dân tộc ta. Tín ngưỡng này thờ cúng các vị thần cai quản việc bếp núc trong mỗi gia đình.

Dưới đây là những lưu ý giúp các gia đình chuẩn bị cho nghi lễ tiễn ông Táo về chầu trời phù hợp và đầy đủ hơn.

Lễ vật cúng ông Công ông Táo

Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo không cần cầu kỳ nhưng lại cần sự trang trọng, chu đáo, thể hiện được tấm lòng thành của gia chủ trước bàn thờ vị thần cai quản đất đai và vị thần cai quản bếp núc nhà mình.

Về lễ vật cúng ông Táo, theo Giáo sư Lương Ngọc Quỳnh, ngoài cỗ, trà, hoa quả, gia chủ có thể chuẩn bị ba bộ quần áo, mũ, giày cho ba vị thần.

Lễ vật phải có 3 chiếc mũ ông công, trong đó hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà, một con ngựa bằng giấy với yên cương đầy đủ. Màu đỏ cho thần Thổ Công Táo Quân. Màu vàng cho Thổ Thần Thổ Địa. Màu trắng, hoặc màu xanh cho thần Thổ Kỳ.

Vàng thuyền, vàng thỏi cho ba vị mỗi vị 99 nén. Những đồ vàng mã này sẽ được hóa (đốt đi) sau lễ cúng ông Táo.

Để ông Táo có phương tiện về chầu trời, lễ vật phải sắm 3 con  cá chép (hay cá vàng) còn sống thả trong chậu nước, ngụ ý "cá hóa rồng" đưa ông Táo về trời.

Không đốt tiền âm phủ cho các vị thần vì họ là thần tiên, họ không phải là vong hồn người âm. Chuẩn bị thêm ba cây nến hoặc ba chiếc đèn dầu. Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ nghi cần thiết thì người lớn nhất trong nhà tắm rửa sạch sẽ, xúc miệng bằng rượu, trước khi làm thủ tục. Tiếp đó thắp 9 nén nhang, quỳ xuống lễ 9 lễ.

Vị trí đặt lễ

Mâm lễ cúng Táo quân có thể đặt trên một cái bàn nhỏ, dưới ban thờ gia tiên hoặc ban thờ Táo quân trong bếp, tuyệt đối không được để ở ban thờ Phật. Ngoài ra, có thể đặt mâm lễ Táo quân ở ngoài trời.

Theo TS Trịnh Sinh, thờ cúng Táo Quân là tín ngưỡng thờ Thánh, khác với tín ngưỡng thờ Phật. Do vậy các gia đình đặc biệt lưu ý đến chi tiết này để tránh nhầm lẫn.

Thời gian cúng ông Công ông Táo

Theo các chuyên gia phong thủy, lễ cúng ông Táo cần phải được tiến hành trước khi ông Táo bay về trời báo cáo Ngọc hoàng, tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp. Vì vậy, tùy theo điều kiện thời gian của từng nhà có thể cúng ông Táo vào trưa, tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng ngày 23 tháng Chạp.

 Sau khi bày lễ, thắp hương và khấn vái xong, đợi hương tàn lại thắp thêm một tuần hương nữa, lễ tạ rồi hóa vàng mã và thả cá chép ra ao, hồ, sông, suối… để thả cá chở ông Táo lên chầu Trời.

• Cách bày mâm cỗ cúng ông Công ông Táo 2018 trang trọng để năm mới nhiều phước lành

• Tác giả ca khúc ‘Hò kéo pháo’ qua đời ở tuổi 88

• Số phận ‘Triển Chiêu’ – Hà Gia Kính: Từ mỹ nam tới cuộc sống cô độc giữa gia tài trăm tỷ tuổi xế chiều

Khuê Minh (T/h)