Tôi đã đến Cục sở hữu trí tuệ để đăng kí bằng độc quyền sang chế nhưng họ nói sản phẩm bút bi đặc biệt của tôi không đủ điều kiện. Tôi muốn được Luật sư giải đáp giúp tôi là tại sao sản phẩm bút bi đặc biệt của tôi lại không được bảo hộ dưới hình thức cấp bằng độc quyền sáng chế?

Trả lời:

1. Cơ sở pháp lý:

- Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 (Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi, bổ sung năm 2009)

2. Luật sư tư vấn:

Cơ sở sản xuất bút bi của bạn không thể đăng ký sáng chế đối với sản phẩm bút bi đặc biệt này vì các lý do sau:

Để được bảo hộ thì sản phẩm bút bi này phải đáp ứng theo Khoản 1, Điều 58, Luật SHTT 2005 sửa đổi bổ sung 2009 và không thuộc các đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế theo Điều 59. Theo đó Khoản 1, Điều 58 quy định sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

“a) Có tính mới;

b) Có trình độ sáng tạo;

c) Có khả năng áp dụng công nghiệp.”theo Điều 59. Theo đó Khoản 1, Điều 58 quy định sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:Trình độ sáng tạo của sáng chế theo Điều 61 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 quy định như sau:

“Sáng chế được coi là có trình độ sáng tạo nếu căn cứ vào các giải pháp kỹ thuật đã được bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc dưới bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký sáng chế trong trường hợp đơn đăng ký sáng chế được hưởng quyền ưu tiên, sáng chế đó là một bước  tiến sáng tạo, không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng.” Như vậy, tính sáng tạo có thể được hiểu là kết quả của một ý tưởng (có thể bắt nguồn từ những sáng chế khác), nhưng không nảy sinh một cách hiển nhiên từ trình độ kỹ thuật hiện tại đối với một người có kỹ năng thông thường (trình độ trung bình) trong lĩnh vực kỹ thuật tương ứng. Những gì mà một người có trình độ trung bình ở cùng ngành kỹ thuật tương ứng có thể tự tìm ra được mà không cần phải có bản mô tả sáng chế của người yêu cầu nộp đơn được coi như "hiển nhiên".

Trong trường hợp này, bạn có nêu rõ: “áp dụng nguyên tắc phổ biến trong ngành sản xuất bút bi là thông khí hai đầu của một chất lỏng để mực chảy đều hơn” .Vì vậy, sản phẩm bút bi của bạn cũng không phải là loại đặc biệt, cụ thể hơn thì nó không phải là kết quả của một ý tưởng mới, mà có thể nó được nảy sinh một cách “hiển nhiên” hay nói cách khác sản phẩm này không có trình độ sáng tạo.

Tính mới của sáng chế được quy định như sau: Sáng chế được công nhận là mới so với trình độ kỹ thuật trên thế giới nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau đây:

“Sáng chế được coi là có tính mới nếu chưa bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn đăng ký sáng chế hoặc trước ngày ưu tiên trong trường hợp đơn đăng ký sáng chế được hưởng quyền ưu tiên”

Sáng chế nếu trong đơn yêu cầu cấp văn bằng bảo hộ sáng chế không trùng với giải pháp được mô tả trong đơn yêu cầu cấp văn bằng bảo hộ sáng chế đã được nộp cho cơ quan có thẩm quyền với ngày ưu tiên sớm hơn.

Trước ngày nộp đơn đăng ký sáng chế hoặc trước ngày ưu tiên trong trường hợp đơn đăng ký sáng chế được hưởng quyền ưu tiên sang chế chưa bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài.

Có thể từ những phân tích về trình độ sáng tạo cộng với những phân tích về tính mới ở trên có thể suy ra được rằng, sản phẩm bút bi đặc biệt của cơ sở mà bạn sản xuất không có tính mới của sáng chế. Hơn nữa, sản phẩm bút bi đặc biệt không có trình độ sáng tạo mà lại là được hình thành từ ý tưởng “hiển nhiên” ( nghĩa là có thể nhiều người làm trong ngành bút bi cũng đưa ra được ý tưởng tương tự)

Khả năng áp dụng công nghiệp của sáng chế:Đây là một trong những tiêu chí bảo hộ sáng chế có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời.  Theo pháp luật Việt Nam, khả năng áp dụng công nghiệp của sáng chế được quy định tại Điều 62 Luật sở hữu trí tuệ: 

“Sáng chế được coi là có khả năng áp dụng công nghiệp nếu có thể thực hiện được việc chế tạo, sản xuất hàng loạt sản phẩm hoặc áp dụng lặp đi lặp lại quy trình là nội dung của sáng chế và thu được kết quả ổn định”Xuất phát từ yêu cầu của sáng chế là một giải pháp kỹ thuật giúp giải quyết một vấn đề thực tiễn nên có thể khẳng định khả năng áp dụng công nghiệp là một yêu cầu luôn gắn liền với thực tiễn xã hội. Sáng chế phải gắn liền với những hiện thực khách quan, không thể đưa ra những giải pháp mà không thể sử dụng trong thực tiễn xã hội được. Và đương nhiên việc bảo hộ cho những sáng chế không thể áp dụng trong cuộc sống con người là vô nghĩa, chính bởi vậy để đánh giá khả năng áp dụng công nghiệp của giải pháp kỹ thuật người ta thường căn cứ vào các yếu tố:

+ Quy luật tự nhiên: Rõ ràng một giải pháp kỹ thuật dù sáng tạo đến đâu mà trái với quy luật tự nhiên thì không thể mang lại lợi ích gì cho xã hội khi mà giải pháp đó không thể tồn tại thực tiễn trong tự nhiên. Ví dụ: sáng chế bảo hộ cho một loại động cơ vĩnh cửu.

 + Khả năng áp dụng trong thực tế: Các đối tượng mặc dù về mặt lý thuyết là có thể được nhưng xét về mặt thực tế là không khả thi thì bị coi là không có khả năng áp dụng công nghiệp. Ví dụ: Phương pháp tránh mưa bão bằng cách bọc toàn bộ bề mặt trái đất bằng một màng chất dẻo không cho nước gió bão xuyên qua.

  + Việc thực hiện lặp lại đối tượng: Giải pháp kỹ thuật đề cập trong sáng chế sẽ không có khả năng áp dụng công nghiệp trong trường hợp chỉ có thể thực hiện được các chỉ dẫn về đối tượng trong một số giới hạn lần thực hiện, hoặc kết quả thu được từ các lần thực hiện không đồng nhất với nhau, hoặc kết quả thu được khác với kết quả nêu bản mô tả sáng chế.

  + Hiệu quả của giải pháp: Đương nhiên các giải pháp hiển nhiên không có ích lợi hoặc không phục vụ nhu cầu của xã hội, thậm chí gây tác hại như gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, tiêu phí quá mức năng lượng hoặc tài nguyên, có hại cho sức khoẻ con người, bị coi là không có khả năng áp dụng.

Trong trường hợp này, sản phẩm bút bi đặc biệt của cơ sở bạn đáp ứng được đầy đủ 4 yếu tố ở trên. Nên sản phẩm bút bi đặc biệt của cơ sở bạn có khả năng áp dụng công nghiệp.

Như vậy, sản phẩm bút bi của cơ sở bạn có khả năng áp dụng công nghiệp nhưng không có tính mới và tính sáng tạo. Nên theo quy định của pháp luật, thì sản phẩm bút bi của bạn không đủ điều kiện để được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế.

• Công nghệ đo nhịp tim trong Apple Watch bị kiện vi phạm bằng sáng chế
• Sáng chế mới: Trang sức thông minh giúp chủ nhân chống lại nạn tấn công tình dục
• Phát minh mới: Giáp chống nổ làm từ bọt kim loại bền hơn cả thép

Theo luatminhkhue