Giải thưởng Tạ Quang Bửu, là giải thưởng của Bộ Khoa học và Công nghệ, được tổ chức hàng năm nhằm khích lệ và tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu cơ bản thuộc các lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, góp phần thúc đẩy khoa học công nghệ Việt Nam hội nhập và phát triển.

Giải thưởng được xét tặng cho các công trình nghiên cứu cơ bản thuộc các lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật: Khoa học tự nhiên bao gồm toán học, khoa học máy tính và thông tin, vật lý, hóa học, các khoa học trái đất và môi trường liên quan, sinh học...; khoa học kỹ thuật và công nghệ; Khoa học y, dược; Khoa học nông nghiệp.

Giải thưởng chính Tạ Quang Bửu 2018 được trao tặng cho 2 nhà khoa học, gồm: TS Trần Đình Phong, Trường Đại học KH-CN Hà Nội và PGS.TS Phạm Văn Hùng, Trường Đại học quốc tế (Đại học Quốc gia TPHCM).

TS Trần Đình Phong là tác giả của công trình khoa học trong lĩnh vực Vật lý có tên “Coordination polymer structure and revisited hydrogen evolution catalytic mechanism for amorphous molybdenum sulfide” (xuất bản trên Nature Materials, 15, 640-646).

PGS.TS Phạm Văn Hùng là tác giả công trình khoa học trong lĩnh vực Sinh học nông nghiệp có tên “In vitro digestibility and in vivo glucose response of native and physically modified rice starches varying amylose contents” (xuất bản trên tạp chí Food Chemistry).

Trong công trình này, nhóm nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu về mối liên quan giữa cấu trúc phân tử của tinh bột gạo và khả năng tiêu hóa in vitro và khả năng sinh đường in vivo nhằm tìm ra cơ chế kháng lại sự thủy phân của tinh bột đối với hệ enzyme tiêu hóa trong cơ thể người.

Các kết quả nghiên cứu cho thấy loại tinh bột gạo có hàm lượng amylose cao tiêu hóa nhanh hơn so với loại tinh bột gạo có hàm lượng amylose thấp. Tuy nhiên tất cả các loại tinh bột gạo đều có chỉ số đường huyết rất cao.

Do đó để hạn chế khả năng sinh đường của các loại tinh bột gạo, nhóm nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp biến đổi vật lý bằng nhiệt và ẩm để sản xuất các loại tinh bột có khả năng kháng tiêu hóa cao.

Nhóm nghiên cứu đã thành công trong việc sử dụng phương pháp biến đổi vật lý để tạo ra loại tinh bột có chỉ số đường huyết (Glycaemic index) ở mức trung bình và thấp. 

Giải thưởng dành cho nhà khoa học trẻ năm 2018 được trao cho TS. Đỗ Quốc Tuấn, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội;

Là tác giả công trình khoa học trong lĩnh vực Vật lý: T. Q. Do, 2016. Higher dimensional nonlinear massive gravity. Physical Review D 93, 104003.

Trước đó, ngày 25/4/2018, Hội đồng Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2018 đã họp xem xét, đánh giá, lựa chọn 9 nhà khoa học được các Hội đồng khoa học chuyên ngành trong lĩnh vực Khoa học tự nhiên và kỹ thuật của Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) đề xuất. Kết thúc phiên họp, Hội đồng đã chọn ba trong 9 nhà khoa học nói trên, đề nghị Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ trao giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2018.

Theo điều lệ, giải thưởng Tạ Quang Bửu hằng năm sẽ được trao cho tối đa ba tác giả chính và một tác giả trẻ (dưới 35 tuổi) là nhà khoa học có công trình xuất sắc ở tầm quốc tế. Lễ trao Giải thưởng dự kiến được tổ chức vào dịp ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5/2018 tại Hà Nội.

• Cần đưa SHTT thành một bộ phận chính yếu trong các trường đại học
• Thực tập sinh viên toàn cầu: Giúp sinh viên tích lũy kinh nghiệm làm việc trong môi trường thực tế, chuyên nghiệp
• Career Sharing Event IT & Tech Industry 2018: Định hướng tương lai cho kỹ sư công nghệ Việt Nam tại Nhật Bản

Thanh Tú